O’samalar tasnifi. O’smaning paydo bo’lishi, sababi va turlari mavzu: O’samalar tasnifi. O’smaning paydo bo’lishi, sababi va turlari Reja

O’SAMALAR TASNIFI.
O’SMANING PAYDO BO’LISHI, SABABI VA TURLARI
Mavzu: O’samalar tasnifi. O’smaning paydo bo’lishi, sababi va turlari
Reja:

1. 
   O’samalar tasnifi.
   
2. 
   O’smaning paydo bo’lish sabablari.
   
3. 
   O’sma kasallilari davosi va profilaktikasi.
   

O'sma deganda to'qimalarning patologik ko'payishi tushunila-di, u turli xil sabablarga ko'ra hosil bo'ladi va normal moddalar almashinuvi holatlari bilan farq qiladi.

O'smaning xususiyati hujayralarining beto'xtov ko'payishi hisoblanadi. Gistologikjihatdan ko'pchilik o'smalar a'zo yoki to'qimalarga birmuncha o'xshash tuzilgan (a'zosimon yoki to'qimasimon tuzilishi). O'sma o'zini tashkil qilgan asli to'qima (parenxima) va ushlab turadigan to'qima — tomirlar, asablar, briktiruvchi to'qima (stroma)dan iborat. Shu bilan birga o'smaning tuzilishi sog'lom a'zo yoki to'qimaning tuzilishidan katta farq qiladi.


O'SMALAR TASNIFI
O'smalar qanday to'qimalardan o'sishiga ko'ra quyidagi
guruhlarga bo'linadi:
1. Epitelial o'smalar:
a) xavfsizlari (papillomalar — so'rg'ichsimon, adenomalar — bezsimon, kistalar — bo'shliqli o'smalar);
b) xavfli o'smalar (karsinoma yoki rak).
2. Briktiruvchi to'qima o'smalari:
a) xavfsizlari (fibromalar);
b) xavfli o'smalar (sarkomalar).
3. Tomirdagi o'smalar:
a) xavfsiz (gemangiomalar — qon tomirlardan, limfangio-malar — limfa tomirlaridan);
b) xavfli o'smalar (gemangiosarkoma).
4. Yog' to'qimasidan o'suvchi o'smalar:
a) xavfsiz o'smalar (lipoma);
b) xavfli o'smalar (liposarkoma).
5. Asab to'qimasidan:
a) xavfsiz (nevrinoma);
b) xavfli o'smalar (xavfli nevrinoma)
6. Pay qinlaridan va bo'g'im xaltalaridan:
a) xavfsiz (xavfsiz sinovioma);
b) xavfli (xavfli sinovioma).
7. Aralash o'smalar — xavfsiz va xavfli tuzilishga ega bo'lgan turli xil to'qimalardan iborat o'smalar.
Xavfli o'smalar yosh yetilmagan to'qimadan o'sib ko'paya
di. Ular tez o'sish, qo'shni to'qimalarga o'sib kirish va o'sma hujayralarining limfa (limfogen yo'l) yoki qon tomirlar (gemo-togen yo'l) tizimi orqali a'zolar va to'qimalarga (metastazla-nish) o'tishga moyilligi bilan ajralib turadi.
O'sma olib tashlangandan keyin u yana shu sohada qayta o'sishi mumkin (retsediv). O'smaning qo'shni to'qimalarga o'sib kirishi o'sma xujayralarining to'qirnalar ich-ichiga o'sib kirishi, qo'shni to'qimalarning yemirilishi va o'rin almashinuvi yo'li bilan sodir bo'ladi. Sunday o'sish infiltratsiya yo'Ii bilan o'sish deyiladi. Metastatik o'sma onalik o'sma tuzilishiga ega va xuddi shunday tez suratda o'sishi bilan farq qiladi. Xavfli o'smalardan organizm-ning holdan toyishi — kaxeksiya kuzatiladi. Xavfli o'smalar to'qimalarni yemirishi natijasida parchalanadi.