Odam va hayvonlar fiziologiyasi fanidan “Qon tomirlarining anatomik va funksional klassifikatsiyasi”

O’zbekiston Respublikasi

Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Guliston davlat universiteti

Biologiya kafedrasi

Odam va hayvonlar fiziologiyasi fanidan

“Qon tomirlarining anatomik va funksional klassifikatsiyasi”mavzusida

KURS ISHI

Bajardi:biologiya yo’nalishi

11-19 guruh talabasi Murodova

Durdona

Rahbar:

Sana” “ 2022-yil.

Guliston-2022

MUNDARIJA

Kirish

I Asosiy qism

I.1 Qon tomirlarining anatomik tuzilishi

I.2 Qon tomirlarining funksional klassifikatsiyasi

I.3 Qon tomirlari fiziologiyasi

I.4 Katta va kichik qon aylanish doirasi tomirlari.

I.5 Tomirlarda qon oqishining boshqarilishi

Xulosa

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati

Kirish

Tomirlar tizimi organizmda muhim vazifani bajaradi.Ularning ichida suyuqlik (qon,limfa) oqadi.Bu suyuqlik hujayra,to’qimalar hayoti uchun kerak bo’lgan ozuqa moddalar va kislorodni (arteriyalar) yetkazib beradi,ulardan organizm uchun keraksiz moddalarni ekskretor a’zolarga (venalar)olib borib tashqariga chiqaradi.Tomirlar ichidagi suyuqlik tarkibidagi qarab ikki qismga:qon tomirlar va limfa tomirlarga bo’linadi.Qon tomirlar teri va shilliq pardalar epiteliyida,sochlarda,ko’z olmasining shox pardasida va bo’g’imlar tog’ayida bo’lmaydi.

Qon tomirlar tizimida qon oqadi.Bu tizimga arteriyalar,venalar,mikrotsirkulyator tizim va yurak kiradi.Bu tizim organizmda modda almashinuvini ta’minlaydi.Qon tomirlar tizimining markaziy a’zosi yurak hisoblanadi.U ritmik ravishda qonni harakatga keltiradi.Yurakdan boshlanib organizmga tarqaladigan tomirlar arteriyalar deb ataladi.Bu nomni birinchi bo’lib eramizdan oldingi uchinchi asrda yashagan Gippokrat bergan bo’lib(aer-havo,tereo-saqlayman) degan ma’noni bildiradi.Hujayra va to’qimalardan qonni yurakka olib keluvchi tomirlar venalar deyiladi.

1

Arteriya va venalar o’rtasidagi mikrotsirkulyator qism:arteriola,prekapillyar,kapillyar,postkapillyar va venulalardan iborat.Odam tanasida ikkita (katta va kichik)qon aylanish doirasi tafovut qilinadi.Kichik (o’pka) qon aylanish doirasi o’pkada qonni kislorod bilan boyitish uchun xizmat qiladi.U o’ng qorinchadan o’pka poyasi bo’lib boshlanib o’pkaga yetib kelib o’ng va chap o’pka arteriyasiga bo’linadi.