O‘rтa maxsus, kasb-hunar тa’limi markazi

118-mashq. She’rni o‘qing, uyushiq bo‘laklarni aniqlang va ularning qanday bog‘lovchilar yordamida bog‘langanini ayting.


Zidlov bog‘lovchilar

Siz katta kemada so‘zsiz, ammo

Sizning kemangizdan qayig‘im avlo.

Siz uchqur buroqda uchyapsiz, lekin

Men manzilga yayov boraman sekin.

Siz eng tekis yo‘ldan kelasiz, biroq

Sizning yo‘lingizdan so‘qmoq yaxshidir.
(Salim Ashur)


119-mashq. Uyushiq bo‘lakli hollarni ko‘chirib yozing.

1. U ko‘chadan kiyimlari yirtilib, titilib kirdi. 2. Bu gapni eshitgach, da’vogarlar bir-birlariga mo‘ltillab, javdirab qarab qo­lishdi. 3. Bola qo‘rqib, chinqirib uyg‘ondi. 4. Maktablarda, oliy o‘quv yurtlarida kadrlar tayyorlash masalasiga katta e’tibor beril­moqda. 5. Yosh yigit-qizlarimizning ishda, turmushda, oila va jamoa orasida o‘z o‘rnini topolmaslik holatlari ularning jamiyatda o‘z qadrini yo‘qotishga olib keladi. 6. Shahar ko‘chalarida, bog‘­­larda, qir-u adirlarda bahor nafasi ufuradi. 7. Adang ham, men ham yana o‘n yil yashaymizmi, yuz yilmi, baribir bir kuni o‘tamiz. 8. Jamiyat­ning moddiy hayoti qanchalik yuksak taraqqiy etgan bo‘lsa, u ma’naviy madaniyatning boy, sermazmun bo‘lishiga shu darajada ta’sir qiladi. 9. Milliy qadriyat­larimizning mazmuni va mohiyatini chuqur, batafsil o‘rganishga harakat qi­laylik. 10. Roziya buvi inqillab, sinqillab, bir amallab yetib keldi. (Gazetadan)

120-mashq. Prezidentimiz asarlaridan olingan gaplarni ko‘chirib yozing. Uyushiq bo‘laklar orasiga zarur o‘rinlarda vergul qo‘yib, gaplarni ko‘chiring. Тeng bog‘lovchilarning tagiga chizing, qanday bo‘laklar uyushib kelganligini ayting.

1. Bu mintaqa jo‘shqin va sobitqadam rivojlana­di. 2. Markaziy Osiyo mintaqasida siyosiy, iqtisodiy, harbiy transportga va ekolo­giyaga oid muammolar to‘planib qolgan. 3. Afg‘onistondagi qarama-qarshi­lik­ning dunyo miqyosida kelib chiqishi mumkin bo‘lgan oqibatlarini cheklashga va tarqatmaslikka bugungi kunda hamma­mizning ham aql-idrokimiz, tajribamiz va qat’iyatimiz yetadimi? 4. Fundamentalistlarning adolat haqidagi olomonbop, jozibador, ammo baqiroq va asossiz da’vatlariga ko‘r-ko‘rona ergashuvchilar o‘zgalar irodasining quli bo‘lib qolishini anglashi­miz lozim. 5. Hozirgi vaqtda milliy va boshqa ijti­moiy harakatlar, shu jumla­dan, yoshlar harakati mada­niy, diniy harakatlar qayta jonlanmoqda. 6. Xalqi­miz­ning etnik, madaniy va diniy sabr-bardoshi ma’na­viy uyg‘onishning yana bir davlatning mudofaa qobi­liyati uning siyosiy, iqtisodiy, harbiy, ilmiy va ma’na­viy imkoniyatlaridan tarkib topadi.

(I.A. Karimov. «O‘zbekis­ton XXI asr bo‘sag‘asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari» kitobidan)


121-mashq. Siz ham yuqoridagiga o‘xshash asarlardan uyushiq bo‘lakli hollar ishtirok etgan gaplarni ko‘chirib yozing. Ular qanday so‘z turkumi bilan ifodalanganini aytib bering.