O‘rтa maxsus, kasb-hunar тa’limi markazi

100-mashq. Gaplarni to‘g‘ri holatga keltirib ko‘chi­ring. Qaratqich aniqlovchi va tushum kelishigidagi to‘ldi­ruvchi o‘rtasidagi uslubiy xatolarni aniqlang.

1. Daxlsizlikning ta’minlaydigan bu belgi, mamlakat hukm­dorini o‘ng qo‘li. 2. Barchasini oldini olmog‘imiz lozimdir. 3. Urushni urushdan farqi bor. 4. Samarqandda kecha ming kishilar jamoa fuqaroligini orzu etib, bizni hujra eshigin qoqadurlar. 5. Ammo siyosiy ishlarni to‘qqiz ulushini kengashga qo‘yib, bir ulushining qilichga qoldirishga o‘rgangan Тemurbek boshqacha o‘ylardi. 6. Amir bizni kor-holimizdan shunchalar boxabar ekan­larki, ko‘rib hayrat barmog‘ini tishladim. 7. Bog‘bonni gaplari barchasin o‘ylatib qo‘ydi. (Muhammad Ali)

101-mashq. Gazeta yoki jurnaldan qaratqich ishlatilmay, faqat qaralmishning o‘zi ishlatilishga misollar yozing.

Namuna: O‘zimning ishim boshimdan oshib yotibdi — ishim boshimdan oshib yotibdi.

102-mashq. Qaratqich aniqlovchi qaralmish bilan so‘z birikmasi tarzida berilgan. Siz uni gapga aylan­ti­rib yozing.

Vatanimning yoshlari, gul hidi, bahorning go‘zalligi, Ilyosning yoshligi, A. Oripov she’rlari, nayning navosi, asarning tili, dunyoning ishlari, sohibkorlarning mehnati, onayizorimning iltijolari, qoshining qorasi, hayot bo‘stoni, bolaning orzusi, ko‘chaning ko‘rki, Amir Тemurning vasiyatlari...

103-mashq. O‘qing, qaratqichni toping, qanday ifodalanganini uning ustiga yozing.

1. Ovsarlikni qarangki, g‘aflat bosib birovning uyiga kirib qolib­man! 2. Shoshib bekaning ishxonasiga sim qoqdim. 3. Har birining o‘ltirgan joyini hozir ham aniq ko‘rsatib bermog‘im mumkin! 4. Ular qanday qilib til topishganining sababi menga ayon edi. 5. Notovon qulingizning boshidan mundoq savdolar ham o‘tgan. 6. Bir o‘lib-tirilgan kimsaning umri uzoq bo‘ladi, deydilar. 7. Bu gaplar qiz qalbining istig‘nolari emasligini angladim. 8. Qunduzning diydori-yu, bir og‘iz shirin so‘zidan mast bo‘lib: «Xo‘p, Qunduz, aytganing bo‘lsin»,— dedim. 9. O‘n ikki yashar bolaning qo‘lidan nimayam kelardi. 10. Bundog‘ xomxayolga berilganimning boisi shundaki, maoshgacha yetti kun-u kissamda uch so‘m qolgan edi. 11. Har nechuk, shu narsaga iqrormanki, muhabbat savdosining katta-kichigi bo‘lmas. 12. Shunga ulov bir-birining ketiga tiqilib yotmasa-yu, avtobusga o‘xshab ba’zi birlarini tez yurar qilib qo‘ysa bo‘lmaydimi?! (X. Sultonov)