O‘rтa maxsus, kasb-hunar тa’limi markazi

O‘ylang: Aniqlovchilar faqat belgi bildiradimi?
Тayanch tushunchalar: aniqlovchi, sifat­lovchi, sifatlanmish, sifatlovchili birikma.
Quyida berilgan maqolning ma’nosini izohlang; o‘zaro fikrlashing, aniqlovchilarini toping.


Yaxshi so‘zga uchar qushlar el bo‘lar,
Yomon so‘zga pashsha kuchi fil bo‘lar.


96-mashq. O‘qing. Sifatlovchi aniqlovchi qanday ifodalanganligini ayting.

1. Usta Binoqul shishib ketgan oyoqlarini sudrab bosgancha zorlanib inqillaydi. 2. Hofiz Ko‘ykiy esa lablarini mahkam qimtigancha ko‘proq o‘z yuragidagi vahmni yengish uchun unga tinimsiz taskin-tasalli beradi. 3. Karvondagi dunyo kezgan savdogarlarning vazmin, maroqli gurunglari yo‘l tanobini tortar, huvullagan, fayzsiz cho‘lning o‘lik manzarasiga bir qadar jonlanish bag‘ishlagandek bo‘lar edi. 4. O‘n sakkizinchi kuni sahar chog‘i kimsasiz biyobonda hali mast uyquda yotgan karvonni qaroqchi bosdi. 5. Eski imlodagi bir risola diqqatini tortdi. 6. Garchi bundoq xom xayollar bilan shu ravonda o‘zimni aldab necha kuz-u, necha bahorni besamar o‘tkazib yuborgan bo‘lsam-da, baribir bu safar ishonchim komildek tuyulardi. (X. Sultonov)

97-mashq. Yod olgan she’rlaringizni esga oling. Undan sifatlovchi aniqlovchilarni toping.


98-mashq. Muhammad Kamolning «O‘g‘lim Ahmadga o‘gitlar»ini o‘qing. Ushbu matnning ichidan sifatlov­chi va sifatlanmishlarni so‘z birikmasi tarzida alohida ko‘chirib yozing.

Ahmad, senga erta uyg‘onib toza havoda aylanishni nasihat qilaman. Bu ruhan va jismonan sog‘lom bo‘lishing uchun zarurdir.

Keng moviy dengizlar va yuksak tog‘lar bag‘rida sayr etish inson tafakkurini charxlaydi, hayotining mohiyatini anglatadi.
O‘g‘lim! Ma’naviy va moddiy tarafdan senga ta’sir qilgan ulug‘ insonlarning yaxshiliklarini unutma. Bugun do‘st bo‘lib turib, ertaga dushmanga aylanadigan odamlardan o‘zingni uzoq tut. Siringni yaxshi tanimagan odamingga aytma, uni qalbingda saqlashing foydaliroqdir. Biroq barcha do‘stlaringga birday yaxshilik qil, munofiq insonlardan uzoq yur. Bir kishi so‘rabdiki: «Ey ustoz! Insonlar bilan muomalada qanday yo‘l tutganim ma’qul?» Ul ustoz: «O‘g‘lim, sen hech tikanli dalada yalangoyoq yurib ko‘rgan­misan?» debdi.
«Ha, yurganman».
«Qanday yurgansan?»
«Ehtiyotlik bilan sekin yurganman».
«O‘g‘lim, sen ham odamlar bilan xuddi shunday ehtiyotlik bilan muomalada bo‘l»,— debdi ul nasihatgo‘y.