O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi m. Rahimov quduqlarni burg‘ilash

Qidiruv  quduqlari  foydali  qazilma  konlarini  ochish  uchun
burg‘ilanadi.
Razvedkaviy quduqlar foydali qazilma konlarini  chegaralash
va foydali qazilmalar zaxiralarini aniqlash, tog‘-texnik sharoitlarini
tiklash va ularni ekspluatatsiya qilish uslubini tanlash uchun burg‘i-
lanadi.
Ekspluatatsion quduqlar — neft  va gazlarni,  yerosti suvlari,
tarkibida brom, yod tuzlari va komponentlari bor sho‘r suvlarni
olish uchun; ko‘mirlarni yer ostida gazga aylantirish, oltingugurt
va ozekeritlarni eritib chiqarish uchun; temir, marganes, fosforit,
mis  va  uran  tuzlarini  ishqorlash  yo‘li  bilan  olish,  oltingugurtni
yer ostida kuydirish, ko‘mir va fosforlarni quduq orqali suyuqliklar
yordamida chiqarish (ãèäðîäîáû÷à), yerosti haroratidan foydala-
nish uchun burg‘ilanadi. Olinayotgan foydali qazilma turiga qarab
ekspluatatsion  quduqlar  neft,  gaz,  gidrogeologik,  geotexnologik
kabi quduqlarga bo‘linadi.
Òexnik  quduqlar  turli  texnik  maqsadlardagi  masalalarni  hal
qilish uchun burg‘ilanadi. Òexnik quduqlarga quyidagilar kiradi:
— portlatish quduqlari — tog‘ jinslari va foydali qazilmalarni
massivdan ajratish maqsadida portlovchi moddalar zaryadini joylash
uchun burg‘ilanadi;
— seysmik quduqlar — seysmorazvedkada yerosti portlashini
hosil qilish uchun burg‘ilanadi;
— burg‘ilash yo‘li bilan hosil qilinadigan shurf va shaxta stvollari;
— qurilishlarda darzlangan tog‘ jinslariga sement eritmasini,
turli smolalar, suyuq shisha va boshqa mahkamlovchi moddalarni
haydash yo‘li bilan gruntlarni mustahkamlovchi quduqlar;
—  tog‘  lahmlarini  qazishda  suvli  jinslarni  muzlatishga
mo‘ljallangan quduqlar;
—  yordamchi  quduqlar  sanoat  chiqindi  suvlarini  chiqarib
tashlash, shamollatish (ventilatsiya), elektr shoxobchalarini o‘tka-
zish, qisilgan havolarni keltirish, mahkamlash ashyolarini tushirish,
ochiq gaz fontanlarini bartaraf etish, yerosti yong‘inlarini o‘chirish
va boshqalar uchun burg‘ilanadi;
— qatlamlardagi neftlarni to‘la chiqarish uchun unga suv, havo
yoki neft gazlarini haydovchi quduqlar;
— suv sathini pasaytiruvchi quduqlar — drenaj, ya’ni karyer-
lar,  konlar  va  shudgor  qilinadigan  yerlarni  yerosti  suvi  sathini
pasaytirish yo‘li bilan quritadigan quduqlar;

---

12
—  kuzatuv  quduqlari  suv  sathining  o‘zgarishini  sistematik
nazorat qilish yoki neft qatlamlarini ekspluatatsiya qilishda suyuqlik
yoki gazlarning bosimi o‘zgarishini nazorat qilish uchun xizmat
qiladi;
— qatlam ichki quduqlarni degazatsiya qilish va ko‘mir changini
bosish uchun burg‘ilanadi.