O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi m. Rahimov quduqlarni burg‘ilash

Quduqlarni  burg‘ilash  quyidagi  asosiy  ishchi  jarayonlar  va
yordamchi operatsiyalarni o‘z ichiga oladi:
1) quduq zaboyida  tog‘ jinslarini parchalash;
2)  zaboydan  parchalangan  jinslarni  olib  tashlash  va  ularni
yuqoriga chiqarish;
3) mustahkam bo‘lmagan quduq devorlarini mahkamlash;
4) ishdan chiqqan jinslarni parchalovchi asboblarni almash-
tirish va  jinslar namunasini  olish uchun  ko‘tarib-tushirish ope-
ratsiyasini bajarish.
Burg‘ilashda  tog‘  jinslarini  mexanik  va  fizik  usullar  bilan
parchalash mumkin.  Hozirgi paytda  turli jinslarni  parchalovchi
asboblar yordamida quduqlar burg‘ilanmoqda.
Parchalangan jinslarni zaboydan olib tashlash va uni yuqoriga
ko‘tarish burg‘ilash uchun zaruriy jarayon hisoblanadi.
Parchalangan  jinslarni  zaboydan  olib  tashlashning  quyidagi
usullari mavjud:
1) gidravlik usul — bunda jinslar zarrachasi yuvish suyuqliklari
oqimi bilan chiqarib tashlanadi (suv, gil eritmasi, neft asosidagi
maxsus yuvish suyuqliklari, polimer eritmalar va boshqalar);
2) pnevmatik usul — bunda parchalangan jinslar qisilgan havo
yoki gaz oqimi bilan chiqarib tashlanadi;
3) mexanik usul — parchalangan jinslar burg‘ilash yoki maxsus
asboblar  (burg‘i  stakani,  qoshiqli    yoki  spiralli  burg‘i,  shnek,
jelonka) yordamida yuqoriga chiqarib tashlanadi.
Mustahkam bo‘lmagan jinslarni burg‘ilashda quduq devorlari
qulab tushishining oldini olishning quyidagi yo‘llari mavjud:
1) quduqqa to‘ldirilgan yuvish suyuqligining gidrostatik bosimi
hisobiga;
2) gil eritmasi bilan burg‘ilashda quduq devorlarida zich gil
qatlamini hosil qilish;
3) quduq ichiga obsadka quvurlari kolonnasini tushirish.
Quduqlar kompleks burg‘ilash va energetik uskunalar hamda
yerusti inshootlariga ega bo‘lgan, quduqlarni burg‘ilash uchun ko‘zda
tutilgan burg‘ilash qurilmalari bilan burg‘ilanadi.

---

10
Burg‘ilash qurilmalari tarkibiga burg‘ilash agregati, burg‘ilash
binosi ichiga joylashtiriladigan burg‘ilash agregati va burg‘ilash
vishkasi kiradi. Burg‘ilash agregati tarkibiga esa burg‘ilash stanogi,
burg‘ilash nasosi va ularning kuch uzatmalari hamda burg‘ilash
jarayonini nazorat va idora qilish uchun apparaturalar kiradi.
Òransportabelligi  bo‘yicha  burg‘ilash  qurilmalari  statsionar,
ko‘chma o‘ziyurar va olib yuriladiganlarga bo‘linadi.