Organik kimyo

Rеаktiv vа mаtеriаllаr: CuO tekshirilayotgan modda, suvsizlantirilgan CuS0₄,Ba(OH)₂, NaCN, FeSO₄, FeCl₃, Pb(NO₃)₂, Na₂S, Na₂[Fe(CN₅)NO], xloroform, mis sim, AgNO₃, soch tolasi, xromatografik kolonka, suv nasos, deflegmatorlar, kolbalar, shisha naylar, alonj, forsshtoss, termometr, platina plastinka.

1-tajriba. Uglerod va vodorodni aniqlash.

Tekshirilayotgan organik birikmani chinni tigelga solib, sekin qizdirilsa ko’mirga aylanadi. Ammo ba’zi organik moddalar qizdirilganda uchib ketadi. Shuning uchun ko’p moddalar mis (II) oksid bilan aralashtirilib, probirkaga solib qizdirilganda uglerod elementi karbonat angidridga, vodorod esa suvga aylanadi.

Kraxmal bilan mis oksiddan iborat aralashmadan 0,5 gramini quruq probirkaga solib, probirka probkali gaz o’tkazuvchi nayli, trubkaga ulanadi. Ikkinchi bir probirka olib, uning to’rtdan bir qismiga oxakli suv quyiladi. Birinchi probirka gorizontal holatda shtativga maxkamlanadi. So’ngra qizdiriladi. Gaz o’tkazish nayining uchi ikkinchi probirkadagi oxakli suvga botiriladi.

Qizdirish natijasida probirkadagi kraxmal tarkibidagi uglerod xisobiga CO₂ gazi hosil bo’ladi, u nay orqali o’tib, kalsiy karbonat hosil qiladi va oxakli suvni loyqalantiradi. Bu reaksiya kraxmal tarkibida uglerod borligini bildiradi. Kraxmal tarkibidagi vodorod xisobiga esa probirkada suv tomchilari hosil bo’ladi. Bu reaksiya kraxmal tarkibida vodorod borligini bildiradi.