Organik kimyo

SO‘Z BOSHI

Ushbu o’quv qo‘llanma institutning kimyo o’qitish metodikasi yo’nalishi talabalari uchun tasdiqlangan, organik kimyo o‘quv dasturi asosida tuzilgan bo‘lib, asosiy maqsad laboratoriya mashg‘ulotlarni talabalar tomonidan osonroq o‘zlashtirilishiga qaratilgan, ayniqsa mustaqil bajariladigan laboratoriya majribalarni sifatli uyushtirish uchun, reaktiv, asbob va kimyoviy idishlar bilan ishlashdan tashqari virtual tarzda ko’rib o’zlashlariga yaqindan yordam berish.

Talabalar kurs davomida mustaqil ishlash uchun ayrim organik birikmalarning nomenklaturasini, izomeriyasini, olinish usullarini, fizikaviy va kimyoviy xossalarini sinchkovlik bilan o‘rganishlari talab qilinadi. Buning uchun ular: ugleovodorodlar va funksional guruhlar o‘rtasidagi genetik bog‘lanishni, organik birikma molekulasini kimyoviy tuzilishini, elektron tuzilishini, qutblanish va orbitallarni tuzilishini, organik birikma molekulalari o‘rtasidagi boradigan reaksiyalar, reaksiya mexanizmlari, muhitning ta’siri hamda olingan bilimlarni amaliy jihatdan qo‘llay bilishlari kerak.

Organik kimyo fani bo‘yicha laboratoriya mashg‘ulotlarni bajarishdan avval talaba shu mavzuga oid moddalarning kimyoviy xossalari bilan tanish bo‘lishi, tajriba bajarilishiga ko‘rsatilgan sharoit va reaktivlarning miqdoriga e’tibor berishi, laboratoriyada ishlash qoidalariga, texnika xavfsizligiga to‘la rioya qilishi kerak. Ularning xossalarini bilmaslik, laboratoriyada ishlash qoidalari va texnika xavfsizligiga rioya qilmaslik, yong‘in chiqishi, zaharlanish kabi hodisalarga olib kelishi mumkin. Shu sababli avval mavzuga taalluqli nazariy qismni, moddalarning xossalarini, ish uslubini yaxshilab o‘zlashtirib o‘qituvchi suhbatidan o‘tgandan keyin ishlash tavsiya qilinadi.

Mazkur o‘quv qo‘llanmada dasturga ko‘ra o‘n yettita mavzuga tegishli laboratoriya ishlari kiritilgan bo‘lib, har bir mavzudan keyin tegishli laboratoriya mashg‘ulotlarni bajarish uchun tajribalar keltirilgan.

Bu qo‘llanma talabalarning organik kimyodan olayotgan bilimlarini bir sistemaga solib, tartib bilan organik birikmalarning sinflarini o‘rganish, har xil tipdagi reaksiyalar va ularning mexanizmlari haqida tushunchaga ega bo‘lishlari hamda laboratoriya mashg‘ulotlariga tayyorlanishlari uchun qisqa eslatmalar tarzida yordam beradi deb o‘ylaymiz.