Органик кимё фанидан Ўқув-услубий мажмуа

C
5
H
9
OH 
tarkibli siklik spirtlarning formulalarini yozing va nomlang. 
R* – O – H* + R – O – H
R* – O – H + R – O – H* 
R – C – O – H
.. 
.. 
e 
–
 
R – C – O – H
.
..
+
R +
.
C = O – H 
.. 
(M – R) 
I 
spirt 
molekulyar ion, M
+ 
+ 
R – C – CH
3 
OH
 
H 
+ NaOJ
R – C – CH
3 
O
 
+ NaJ + H
2
O
R – C – CH
3 
O
 
+ 3NaOJ
R – C – CJ
3 
O
 
+ 3NaOH 
R – C – CJ
3 
O
 
+ NaOH
R – C – COO
–
Na
+
 
O
 
+ CHJ
3
sariq cho’kma 

---

261 
2-topshiriq. 
Quyidagi birikmalarni qaynash xaroratlari pasayib borish tartibida joylashtiring: a) 
3-geksanol; b) n-geksan; v) dimetil-n-propilkarbinol; g) n-oktil spirti; d) n-geksil spirti. 
Javobingizni ixohlang. 
3-topshiriq.
Sizga ma’lum bo’lgan qanday organik birikmalarda vodorod bog’lanish mavjud. 
Ularning: a) spirtlar bilan; b) suv bilan hosil qilishi mumkin bo’lgan vodorod bog’lanishlarini 
tasvirlang. 
4-topshiriq.
Quyidagi birikmalardan qaysilari yuqori qaynash xaroratlariga ega: 
a) p-krezol yoki anizol 
 
 
b) metilatsetat yoki propion kislota
v) etilenglikol yoki n-propil spirti
5-topshiriq.
Efirlar (
ROR
) molekulyar massasi deyarli teng bo’lgan spirtlardan past xaroratlarda 
qaynashini va suvda yomon erishini qanday izohlash mumkin. 
6-topshiriq.
Quyidagi spirtlarni sanoatda sintez qilish sxemalarini yozing: 
a) metil
 
g) uch butil
 
j) siklogeksanol 
b) etil
d) ik. butil 
 
z) benzil 
v) n-butil 
 
e) izopentil 
 
i) 
β
-xloretil (
ClCH
2
CH
2
OH
) 
k) allil (
CH=CHCH
2
OH
) 
7-topshiriq.
Izopropil spirtini: a) olefindan; b) alkilgalogeniddan; v) Grinyar reaksiyasi bo’yicha 
sintez qilish sxemasini yozing. Sanoatda izopropil spirti sintez qilish uchun qaysi usuldan 
foydalaniladi?
8-topshiriq.
Quyidagi spirtlarni hosil qilish uchun qaysi Grinyar reaktivi va qaysi karbonilli 
birikmadan (aldegid yoki keton) foydalanish kerak? Agar ikki va undan ortiq kombinatsiyalardan 
foydalanish imkoniyati bo’lsa ularning barchasini tasvirlang. 
a-z) 1-topshiriqdagi pentil spirti izomerlari; i) 1-propanol; k) 2-fenil-2-propanol; l) 2-fenil-2-
propanol; m) 3-fenil-1-propanol; n) 1-tsiklogeksiletanol; r) 2,4-dimetil-3-pentanol; s) 1-(n-tolil)-
etanol