O’quv yilida umumiy o’rta ta’lim maktablarining

 
2.
 
«Demografik portlash» va «Anklav davlat» atamalarining mazmun-
mohiyatini tushuntiring. 
Javob:
Demografik portlash – 
aholi soning keskin o’sib ketish jarayoni.
Anklav davlat –
faqat bitta davlat, bilan chegaradosh bo‘lib, butunligicha uning 
hududi bilan o‘ralgan davlatdir.
 
3.
 
Dunyoning siyosiy xaritasidan Lotin Amerikasidagi okeanga chiqish 
imkoniyati bo‘lmagan 2 ta davlatni ko‘rsating. Ulardan qaysi birining poytaxti 
ekvatordan uzoqroqda joylashgan? Ushbu shaharning geografik koordinatalari 
aniqlang. 
Javob: 
Lotin Amerikasida bevosita quruqlikka chiqa olmaydigan davlatlar: Boliviya 
hamda Paragvay davlatlari hisoblanadi. Ular ichida Paragvay davlatining poytaxti-
Asunson shahri ekvatordan eng uzoqda joylashgan bo’lib, uning geografik 
koordinatalari: 25°10' janubiy kenglik, 57°40' g’arbiy uzoqlik. 
 
26-BILET 
1.
 
Afrikaning subregionlarga bo‘linishi. Shimoliy Afrika mamlakatlarining 
o‘ziga xos xususiyatlari. 
Javob: 
Afrika tabiiy resurslarga boy bo‘lishiga qaramay, mavjud siyosiy, ijtimoiy, 
iqtisodiy muammolar natijasida rivojlanish darajasi past bo‘lgan ko‘p davlatlar jam 
bo‘lgan qit’a hamdir. Umumiy maydoni – 30,3 mln km² dan ortiq bo‘lgan ushbu 
qit’ada 62 ta davlat joylashgan. Ularning 54 tasi mustaqil davlatlardan iborat. Qit’ada 
10 ta orol, 15 ta quruqlik ichkarisidagi, 37 tasi dengiz chegaralariga ega. Afrika 

---

33 
hududi 5 ta subregionga ajratiladi. Shimoliy, G‘arbiy, Markaziy, Sharqiy va Janubiy 
Afrika subregionlari bir-birlaridan geografik o‘rni xususiyatlari, tabiiy resurslar bilan 
ta’minlanganlik darajasi, maydonda joylashgan davlatlar soni kabi ko‘rsatkichlariga 
ko‘ra farq qiladi. Shimoliy Afrika O‘rta va Qizil dengizlar, Atlantika okeaniga chiqa 
olish imkoniyati mavjud bo‘lgan sababli qadimdan Yevropa hamda G‘arbiy Osiyo 
davlatlari bilan aloqalarni yo‘lga qo‘ygan edi. Hududining katta qismi subtropik 
mintaqaga to‘g‘ri kelganligi davlatlarning paxta, zaytun, uzum, sitrus mevalar 
yetishtirishga ixtisoslashishga sabab bo‘lgan. Sanoat tarmoqlari rivojlanishi esa, 
birinchi navbatda mineral xomashyolarni qazib olish (neft, tabiiy gaz, fosforit, temir 
rudasi) hamda qayta ishlash bilan bog‘liq. Bundan tashqari, qishloq xo‘jaligi 
mahsulotlarini qayta ishlashga ixtisoslashgan yengil va oziq-ovqat sanoati ham 
yaxshi rivojlan gan. Bu yerda dengiz transporti ahamiyatli hisoblanadi. Ayniq sa, 
Suvaysh kanali ning bu minta qa hududida joylashganligi trans port xizmatlarining 
yuqori darajada rivojlanishiga sabab bo‘lgan. Bun dan tashqari, xizmatlar sohasida 
turizm xizmatining ham o‘rni katta. Aholisining asosiy qismini arab tilida 
so‘zlashuvchi xalqlar tashkil qiladi. Ko‘p asrlik tarixga egaligisa babli, mintaqa 
davlatlari iqtisodiyoti uchun an’anaviy hisob langan su g‘or ma dehqonchilik, ko‘ch 
man chi chor va chilik, hunar mand chilik kabi tarmoqlar o‘ziga xos an’analarga 
egaligi bilan ajralib turadi. Misr va Jazoir subregionning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish 
darajasiga ko‘ra peshqadam davlatlar hisoblanadi.