O’quv yilida umumiy o’rta ta’lim maktablarining

2.
 
«Ichki migratsiya» va «Tibbiy geografiya» atamalarining mazmun-
mohiyatini tushuntiring. 
Javob:
Ichki migratsiya 
– bir davlat ichidagi boshqa hududga ko‘chish hisoblanadi. 
U,
o‘z navbatida, rayon ichidagi va rayonlararo migratsiyalarga bo‘linadi.
Tibbiy geografiya
–
turli hududlarda yashovchi aholining salomatligi va kasallanishi, 
unga ta’sir etuvchi tabiiy va ijtimoiy omillarni o‘rganadi.
 
3.
 
Dunyoning siyosiy xaritasidan Shimoliy Yevropa davlatlarini ko‘rsating. U 
davlatlar poytaxtlaridan birining geografik koordinatalarini aniqlang. 

---

25 
Javob: 
Shimoliy Yevropa davlatlari: Shvetsiya, Norvegiya, Finlandiya, Islandiya, 
Daniya, Estoniya, Litva, Latviya. Islandiya poytaxti-Reykyavik shahrining geogarfik 
koordinatalari: 64°00' shimoliy kenglik, 21°55' g’arbiy uzoqlik.
 
 
20-BILET 
1.
 
Lotin Amerikasi: geografik o‘rni, siyosiy xaritasi va aholisi. 
Javob: 
Dunyoning yirik siyosiy-geografik mintaqalaridan biri – Lotin Amerikasi – 
Yerning G‘arbiy yarimsharida joylashgan bo‘lib, Amerika qit’asidagi AQSH, Kanada 
davlatlari va Grenlandiya orolidan tashqari barcha mamlakatlarni o‘z ichiga oladi. 
Aholisining aksariyat qismi qadimgi lotin tili negizida vujudga kelgan ispan va 
portugal tillarida so‘zlashayotganligi bois bu mintaqa Lotin Amerikasi deb ataladi. 
Lotin Amerikasining siyosiy xaritasida hozirgi kunda 33 ta mustaqil davlat hamda 
qator mustamlakalar mavjud. Uning hududida bir necha kichikroq mintaqalar ham 
ajratiladi. Jumladan, Shimoliy Amerika materigining AQSHdan janubdagi qismi va 
Karib dengizidagi orol larda joylashgan davlatlar O‘rta Amerika (Mezoamerika) 
mintaqasini tashkil etadi. Bu regiondagi davlatlar orasida hududi, aholisi va iqtisodiy 
salohiyati bilan Meksika alohida ajralib turadi. O‘rta Amerika ning Meksikadan 
boshqa davlatlari Karib dengizi akvatoriyasi, uning tabiiy resurslari va transport 
yo‘llari bilan tarixan chambarchas bog‘liqligi sababli, Karib havzasi davlatlari deb 
ham yuritiladi. Materikda, Meksikadan janubi-sharqqa tomon joylashgan 7 ta davlat 
(Beliz, Gvatemala, Salvador, Gonduras, Nikaragua, Kosta-Rika, Panama) Markaziy 
Amerika deb nomlanadi. Karib dengizidagi 13 ta orol mamlakatlar, o‘z navbatida, 
Vest-Indiya umumiy nomi ostida birlashtiriladi. Janubiy Amerika materigida esa 12 
ta mustaqil davlat va 1 ta mustamlaka (Fransiya Gvianasi) joylashgan. Janubiy 
Amerikada Lotin Amerikasidagi okeanga chiqish imkoniyati bo‘lmagan 2 ta davlat 
joylashgan bo‘lib, bular Boliviya va Paragvaydir. Lotin Amerikasi davlatlarida, 2017-
yil holatiga, jami 650 millionga yaqin aholi yashaydi, va bu Yer shari aholisining 8,5 
foizini tashkil qilmoqda. O‘tgan asrda Lotin Amerikasida aholining tabiiy ko‘pa yishi 
“demografik portlash” bosqichini kechirib, mintaqa aholisi va u ning jahon aholisi 
tarkibidagi ulushi yuqori sur’atlar bilan o‘sib kelgan. Hozirgi davrga kelib esa, Lotin 
Amerikasi mamlakatlari tug‘ilishda rajasi asta-sekin pasayishi bilan tavsifl anadigan 
demografik o‘tish ning 3-bosqichini kechirmoqda. Kuba, Urugvay va Argentina esa 
geografik o‘tish jarayonini yakunlab, aholi tabiiy ko‘payishining past darajasi bilan 
ajralib turibdi. Aholi soni jihatidan mintaqada Braziliya (206 mln, 2016-y., jahon 
bo‘yicha 5-o‘rin) va Meksika (121 mln, 2015-y., jahon bo‘yicha 11-o‘rin) yetakchilik 
qilmoqda. Shuningdek, Kolumbiya, Argentina, Venesuela va Peru kabi 
mamlakatlarning aholisi soni 20–50 mln kishi oralig‘ida. Shu vaqtning o‘zida, Vest-
Indiyadagi ayrim “mitti” orol dav latlarida aholi soni 0,5 mln kishiga ham yetmaydi