O’quv yilida umumiy o’rta ta’lim maktablarining



Download 1,19 Mb.
Pdf ko'rish
bet23/35
Sana22.07.2022
Hajmi1,19 Mb.
#840024
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   35
Bog'liq
10-sinf geografiya fanidan imtihon javoblari-2021.

 
2.
 
«Mantiya» va «Sektorlik» atamalarining mazmun-mohiyatini tushuntiring. 


26 
@geografiya_test_video_slayd
 
Javob:
Mantiya
– yer po‘sti bilan yadro orasidagi qobiq. Moddalarning zichligi 5,7 
g/sm
3
, Yer hajmining 83 % ini, massasining 68 % ini tashkil etadi. Ikki qismdan 
iborat bo‘lib, yuqori mantiya 900 km, quyi mantiya esa 2900 km chuqurlikkacha 
davom etadi. Harorat 2000° C, yadro bilan chegarasida esa 3800° C ga yetadi. 
Sektorlik
– quruqlik ichkarisiga tomon okeanlardan uzoqlashgan sari iqlim 
xususiyatlarining o‘zgarishi hisobiga tabiat komponentlari va geotizimlarning 
o‘zgarib borishi.
 
3.
 
O‘zbekiston siyosiy-ma’muriy xaritasidan Tojikistonga chegaradosh bo‘lgan 
respublikamizning viloyatlarini ko‘rsating. Ulardan qaysi birining maydoni eng 
kichik? Bu viloyat markazining geografik koordinatalarini aniqlang. 
Javob: 
Respublikamizning Tojikistonga chegaradosh bo’lgan viloyatlari: Farg’ona, 
Namangan, Toshkent, Sirdaryo, Jizzax, Samarqand, Qashqadaryo, Surxondaryo. Ular 
ichida maydoni jihatidan eng kichigi Sirdaryo viloyati (4,3 ming km
2
) bo’lib, uning 
markazi Guliston shahrining geografik koordinatalari: 40°50' shimoliy kenglik, 
68°45' sharqiy uzoqlik. 
21-BILET 
1.
 
Geografik qobiqning zonalligi, uning jamiyat hayotiga ta’siri. 
Javob: 
Geografik qobiqda zonallik qonuniyati geografiyadagi ilk qonuniyatlardan 
biridir. Iqlim mintaqalari va zonallikning mavjudligini qadimgi yunon va rim olimlari 
aniqlashgan. Ular Yer yuzasini bir qancha iqlim mintaqalariga ajratganlar. Zonallik 
qonuniyati ning rivoj lanishida A. Gumboldtning (XVIII asr) xizmatlari katta. U 
iqlim va botanik-geografik zonallikni aniqladi. Keyinchalik bu ishlar V. V. 
Dokuchayev tomonidan rivojlantirilib, geografik zonallik qonuniyati kashf qilindi va 
asoslab berildi. Hozirgi paytda, geografik zonallik haqidagi bilimlar V. V. 
Dokuchayev ta’limotiga asoslanadi. Geografik qobiqda zonallik qonuniyati Yerning 
sharsimonligi va unga bog‘liq holda quyosh radiatsiyasining Yer yuzida notekis 
taqsimlanishi, dengizbo‘yi hududlarida iliq va sovuq oqimlar, okeandan materik 
ichkarisiga kirgan sari namlik va haroratning o‘zgarib borishi oqibatida yuzaga 
keladi. Natijada Yer yuzida harorat, bug‘lanish, yog‘inlar, nurash jarayonlari, 
tuproqlar, o‘simliklar, hayvonlar va boshqalar zonalar hosil qilib tarqalgan. Geografik 
zonallik faqatgina Yer (suv) yuzasida, ya’ni atmosfera, litosfera, gidrosfera tutashgan 
joyda yaqqol namoyon bo‘ladi, atmosferada yuqoriga ko‘tarilgan, litosfera va 
gidrosferada esa chuqurlikka tushgan sari zonallik yo‘qoladi. Geografik zonallik 
ekvatordan qutblarga tomon hamda okeanlardan quruqliklar ichkarisiga tomon 
geotizimlarning almashishida namoyon bo‘ladi. Shuning uchun kenglik zonalligi va 
sektorlik tushunchalari ajratiladi.

Download 1,19 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   35




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish