O’quv yilida umumiy o’rta ta’lim maktablarining

2.
 
«Urbanizatsiya» va «Texnik ekinlar» atamalarining mazmun-mohiyatini 
tushuntiring. 
Javob: 
Urbanizatsiya
(lotincha urb – “shahar”) – bu shaharlar va shahar aholisining 
o‘sish, shahar turmush tarzining keng tarqalish jarayonidir.
Texnik ekinlar
– mahsuloti sanoat uchun xomashyo sifatida ishlatiladigan ekinlar.
3.
 
Dunyoning siyosiy xaritasidan Janubiy Osiyo davlatlarini ko‘rsating. Ushbu 
davlatlardan qaysi birining poytaxti ekvatordan eng uzoqda joylashgan? Ushbu 
shaharning geografik koordinatalarini aniqlang. 
Javob:
Janubiy Osiyo davlatlari: Pokiston, Hindiston, Nepal, Butan, Bangladesh. 
Ular ichida Pokistonning poytaxti Islomobod shahri ekvatordan eng uzoqda 
joylashgan. Uning koordinatalari: 33°40
'
shimoliy kenglik, 73°10
'
sharqiy uzoqlik. 
 
18-BILET 
1.
 
Mustaqil davlatlar hamdo‘stligi. Shanxay hamkolik tashkiloti. 
Javob: 
Mustaqil davlatlar hamdo‘stligi (MDH)ga 1991-yil 8-dekabrda asos solingan 
bo‘lib, o‘z faoliyatini o‘sha yilning 21-dekabrida boshlagan. Hamdo‘stlik nizomiga 
ko‘ra a’zo davlatlar inson huquqlari va erkinligini ta’minlash, davlatlar tashqi 
siyosatini nazorat qilish, iqtisodiy hamkorlik, transport va aloqa tizimini 
rivojlantirish, aholi salomatligini muhofaza qilish, tabiatni muhofaza qilish, ijtimoiy 
va migratsion siyosat masalalarini hal etish; uyushgan jinoyatchilikka qarshi 
kurashish masalarini hamkorlikda hal qilishlari zarur. Hozirgi kunda Rossiya 
Federatsiyasi, Belarus, Qozog‘iston, O‘zbekiston, Qirg‘iziston, Tojikiston, Moldova, 
Ozarbayjon, Armaniston Res publikalari tashkilot a’zolari bo‘lib hisoblanadilar. 
Turkmaniston esa assotsi atsiyalashgan davlat maqomiga ega. Shu bilan birga 
Mongoliya, Afg‘oniston tashkilot kuzatuvchilari sifatida turli darajadagi 
yig‘ilishlarda ishtirok etadi. Shanxay hamkorlik tashkiloti (SHHT) ning shakllanishi 
1996-yil 26-aprelda Xitoy ning Shanxay shahrida Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Rossiya, 
XXR va Tojikiston harbiy sohada hamkorlik bo‘yicha kelishuv imzolashi bilan 
bog‘liq. Avvaliga “Shanxay beshligi” deb nom olgan ushbu tashkilot 2001-yil 
O‘zbekistonning unga a’zo bo‘lgandan so‘ng hozirgi rasmiy nomdagi tashkilot 
tuzilganligi haqidagi deklaratsiyani e’lon qildi. 2017- yil Hindiston va Pokiston ushbu 
tashkilotning teng huquqli a’zolariga aylandilar. Shu bilan birga 6 ta muloqot hamkor 
davlatlar, 4 ta kuzatuvchi va 2 ta nomzod davlatlar ham ishtirok etadi. A’zo davlatlar 
o‘rtasida o‘zaro ishonch, do‘stlik va yaxshi qo‘shnichilikni ta’minlash, mintaqada 
tinchlikni saqlash, xavfsizlik masalalarini o‘zaro hamkorlikda hal qilish, terrorizm va 
ekstremizmga qarshi birgalikda harakat qilish, qurol-yarog‘, narkotik vositalar hamda 
noqonuniy migratsiyaga qarshi kurash, iqtisodiy masalalarda o‘zaro hamkorlikni 
rivojlantirish kabilar tashkilotning asosiy maqsadi hisoblanadi. Hozirgi kunda 
tashkilot tarkibida jahonning qudratli davlatlaridan uchtasi – Rossiya, Xitoy, 

---

24 
@geografiya_test_video_slayd
 
Hindistonning faoliyat olib borishi uning jahondagi mavqeyi oshib borishiga sabab 
bo‘lmoqda.