O‘quv yilida umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 9-sinf o‘quvchilari uchun geografiya fanidan bosqichli imtihon materiallari va ularning javoblari

«Eksklav» va «Irrigatsiya mashinasozligi» atamalarining mazmun-mohiyatini tushuntiring.

1. 
   Eksklav — suveren mustaqillikka ega boʻlmagan, atrofi boshqa bir va bir nechta davlat bilan oʻralgan hudud.
   

Eksklav ("tashqi" va "kalit") - bu davlat yoki hududning geografik jihatdan asosiy qismidan chet el hududini (bir yoki bir nechta davlatlarning) o'rab olish orqali ajratilgan qismi. Ko'pgina eksklavlar ham anklavlardir, lekin bu shart emas; Bir eksklav bir nechta shtatlar bilan o'ralgan bo'lishi mumkin. Ozarbayjonning Naxchivan anklavini anklav hisoblanmaydigan (Armaniston, Turkiya va Eron bilan chegaradosh) anklavga misol qilib keltirish mumkin.

2. 
   Irrigatsiya mashinasozligi – suv omborlari, kanallar qurilishi, va ularni loyqadan tozalashda, suvni yuqoriga koʻtarishda, umuman, irrigatsiyada qoʻllaniladigan mashinalar ishlab chiqaruvchi tarmoq.
   

Irrigatsiya (lotincha irrigatsio – sug`orish), sug`orish – q`urg`oqchil yerlarga suv keltirish, dalalarni sug`orish, tuproqning o`simlik ildizlari oziqlanadigan qatlamida suv zahirasini rostlash. Melioratsiya turlaridan biri. Irrigatsiya – faqat sug`orish bilan bog`liq bo`lgan tadbirlar (kanal, suv ombori, gidrouzel, nasos stansiyasi, kariz, zovur va h.k.)

3. Jahonning siyosiy xaritasidan birdaniga 3 ta okeanga chiqishga ega bo’lgan davlatlarni ko’rsating. Ulardan qaysi birining poytaxti ekvatorga eng yaqin joylashgan? Bu shaharning geografik koordinatalarini aniqlang.

Birdaniga 3 ta okeanga chiqishga ega bo’lgan davlatlar – Kanada, AQSH, Rossiya.
Kanada poytaxti – Ottava shahri. AQSH poytaxti – Vashington shahri. Rossiya poytaxti – Moskva shahri.
Ottava shahrining geografik koordinatasi.

1. 
   45^o (45.42) shimoliy kenglik.
   
2. 
   76^o (75.70) g’arbiy uzoqlik. Vashington shahrining geografik koordinatasi.
   

1. 
   39^o (38.91) shimoliy kenglik.
   
2. 
   77^o (77.04) g’arbiy uzoqlik. Moskva shahrining geografik koordinatasi.
   

1. 
   56^o (55.76) shimoliy kenglik.
   
2. 
   38^o (37.62) sharqiy uzoqlik.
   

Yuqoridagi ma’lumotlardan ko’rinib turganidek ekvatorga nisbatan eng yaqin joylashgan shahar bu Vashington shahri.

8.