O’quv-uslubiy majmua 5140300-Kimyo va ekologiya bakalavr ta’lim yo’nalishi talabalari uchun Tuzuvchi – kimyo fanlari nomzodi

b) agarda potensialni keskin o’zgarishi sodir bo’lmasa differensial titrlash egri chizig’i chiziladi.
Kerakli asboblar vareaktivlar:
pH-metr-pH 673 M 200 ml hajmdagi stakan 0,1 n H₂SO₄ eritmasi 0,1 n NaOH eritmasi mikrobyuretka.
Ishni bajarish tartibi. Stakanda 3-6 ml 0,1n H₂SO₄ eritmasidan solib, unga distillangan suv quyiladi. Bunda eritmaning sathi elektrodlardan 3-5 ml yuqorida turishi kerak.
Byuretkadan stakanga 0,5 ml NaOH eritmasidan quyib, asbobni ko’rsatishi yozib olinadi va bu jarayonni bir necha marta takrorlanadi. Eng yuqori qiymat yozib olingandan keyin ham 5-8 ta qiymat o’lchanadi. Olingan natijalar asosida, ordinate o’qiga potensiometrning ko’rsatishini, abssisa o’qiga esa NaOH ning (ml) hajmi qiymatlarini qo’yib grafik chiziladi. Egri chiziqlarni kesishgan joyiga kislotani titrlashga ketgan ishqorning miqdorini topiladi.
Aniqlanadigan H₂SO₄ ning konsentratsiyasi quyidagi formula yordamida hisoblanadi:

Tekshirilayotgan eritmadagi H₂SO₄ ning miqdorini (g) topamiz:



12- laboratoriya ishi
Konduktometrik titrlash usuli
Konduktometrik titrlashning avzalligi shundan iboratki, bu usul bilan bir nechta asos kislota aralashmalarning rangli va loyqa eritmalarini titrlash lozim.
a) Kuchli kislotani aniqlash
Konduktometrik titrlash jarayonida kuchli kislota konsentratsiyasi titrlash egri chizig’i yordamida va ekvivalent nuqta topish orqali aniqlanadi.
Kuchli asos bilan titrlashda quyidagi reaksiyasodir bo’ladi:
H +OH^- → H₂O
Ishni bajarish tartibi. Idishga (stakanga) noma’lum konsentratsiyali aniq bir hajmda quyamiz. Ustiga 15 maratoba suyultirish uchun distillangan suv quyiladi. Eritmaga ikkita platina plastinkasidan iborat elektrod tushirilagi. Elektrodlarning ustiga platina kukuni qoplangan bo’lib, ularning uchiga shisha naycha mahkamlangan. Shisha naychaga simob solinadi. Simob platina elektrodlar bilan sim mislar o’rtasida kontakt vazifasini bajaradi. Shisha naycha asbobning birlashtiruvchi klemalariga, asbob va elektr tarmog’iga ulanadi va eritmaning qarshiligini o’lchash boshlanadi. Stakanga byuretkadan 1,0 ml titrant quyiladi va eritmani yaxshilab aralashtirb R_x qarshilik o’lchanadi. O’lchangan qarshilikning to’g’riligi tekshiriladi va titrantdan yana 1,0 ml qo’shib aralashtiriladi. Qarshilik o’lchanadi. Ekvivalent nuqtaga erishalganda keyin ham titrlash davom ettiriladi va R_x o’lchanadi. Olingan natijalarni jadvalga kiritiladi.