O’quv-uslubiy majmua 5140300-Kimyo va ekologiya bakalavr ta’lim yo’nalishi talabalari uchun Tuzuvchi – kimyo fanlari nomzodi

2- jadval

Standart eritma raqami	1	2	3	4	5	Tekshiriladigan eritma (6)
Nikelning miqdori
Optik zichligi, D

Jadvaldagi natijalar asosida grafik chiziladi. Bunda ordinata o’qiga optik zichlik D, abssissasi o’qiga esa nikelning konsentrasiyasi (mkg) qiymatlari qo’yiladi. Darajalangan grafik asosida eritmaningf arikvot qismidagi (6- kolbadagi) nikelning miqdori (mkg) topiladi. Kontrol eritmadagi nikelning umumiy miqdori quyidagi formula yordamida topiladi.

Bu yerda, C_x – grafikdan topilgan nikelning konsentratsiyasi, mg; V – aniqlanayotgan nikel eritmaning hajmi, sm³; Va – aniqlanayotgan eritmadagi alikvot qismning hajmi sm³ .
b)Fotoelektrokolorimetrik usulda mis (II)ni aniqlash
Tajriba uchun kerakli asbob va reaktivlar
1. Fotoelektrokolorimetr ΦЭК-56M
2.O’lchov kolbalari, hajmi 50 sm³ 6ta
3.Hajmi 10 ml li byuretka
4.Hajmi 10 ml li pipetka
5.Misning 1 mg/sm³ konsentratsiyali standart eritmasi
6.5% li ammiak eritmasi
Misning miqdorini fotoelektrokolorimetrik aniqlashda ammiakli usuldan foydalaniladi.Ammiakli usulda rang hosil qiluvchi reaktiv sifatida NH₄OH eritmasi ishlatiladi.Chunki bu modda Cu⁺² ioni bilan koordinatsion soni turlicha bo’lgan ammiakli (ko’k rang ) kompleks hosil qiladi:

Ish tartibi. Hajmi 50sm³ bo’lgan kolbaga konsentratsiya 1mg/sm³ bo’lgan standart eritmasidan ketma- ket 2, 4, 6, 8, 10 sm³ solinadi va har bir kolbaga 5 %li ammiak eritmasidan 10 sm³ dan quyiladi hamda kolbaning belgisigacha distillangan suv solib, yaxshilab aralashtiriladi. Oradan 10 min o’tgach fotokolorimetrik o’lchashni boshlaymiz.
1. Nur filtrlagich tanlash. Buning uchun kolbalarda tayyorlangan eritmalarning rangi eng to’qi tanlab olinadi va kyuvetaga solinadi. Qolgan ikkita kyuvetaga distillangan suv to’ldirib ΦЭК-56 M asbobiga o’rnatiladi. 400-630 nm to’lqin uzunlikda raqami 3 dan 9 gacha bo’lgan nur filtragichlarni ketma-ket qo’yib eritmaning optic zichligini har bir nur filtrlagich uchun alohida aniqlaymiz.
2.Darajalangan grafik chizish. Tanlangan raqam nur filtrlagich bilan 5 ta kolbadagi standart eritmalarni va konsentratsiya noma’lum bo’lgan 6- kolbadagi eritmaning optik zichligini aniqlaymiz. O’lchash natijalarini 4- jadvalga yozamiz.
jadval

Standart eritma raqami