O’quv qo’llanma

Sud hokimiyati, milliy mudofoa, huquqni himoya qilish va mamlakat havfsizligini ta’minlash harajatlari. Sud hokimiyati amalda Respublika sud tizimi orqali amalga oshiriladi. Hozirgi vaqtda Respublika sud tizimi ko’riladigan masalalar doirasiga muvofiq fuqarolik sudlari, jinoiy sudlar va harbiy sudlarga bo’linadi. Bu tarmoqlar O’zbekiston Respublikasi Oliy xo’jalik sudi, Qoraqalpog’iston Respublikasi Konstitutsiyaviy sudi va O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy sudi tomonidan boshqariladi.
O’zbekiston Respublikasi Oliy sudi O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida belgilab qo’yilganidek, fuqarolik, jinoiy va ma’muriy sudlov ishlarini yurgizish borasida sud xokimiyatining oliy organi hisoblanadi. O’zbekiston Respublikasi Oliy sudi Qoraqalpog’iston Respublikasi Oliy sudi, viloyatlar, shaharlar va tuman sudlarining sudlov faoliyatini nazorat qiladi va sud amaliyoti masalalari bo’yicha tushuntirishlar beradi.
O’zbekiston Respublikasi Oliy xo’jalik sudi iqtisodiyot sohasida va uni boshqarish jarayonida vujudga keladigan xo’jalik nizolarini va xo’jalik sudlari ko’radigan boshqa ishlarni hal qilish bo’yicha oliy sudlov organidir.
O’zbekistonning sudlov tizimi jahon tajribasini, iqtisodiy rivojlangan etakchi mamlakatlar tajribalarini hisobga olib tashkil qilingan. Sudlarni moliyalashtirish faqat respublika byudjetidan
amalga oshiriladi va bu narsa ularning odil sudlovni tamomila mustaqil, qonunlarga tayanibgina olib borishlarini ta’minlaydi.
Mudofaa harajatlari davlatning mudofoa vazifalarini ta’minlashga yo’naltirilgan. Bu maqsadga ajratiladigan mablag’lar miqdori mamlakatning iqtisodiy imkoniyatlari, halqaro va ichki siyosiy ahvol, texnika bilan jihozlanish darajasi, qurolli kuchlar shaxsiy tarkibi turmush sharoitlari va sonini saqlash zarurati kabi omillarga bog’liq.
Harajatlar sistemasini shakillantirishda dastlab umuman Mudofoa vazirligi bo’yicha harajatlarning umumiy hajmi aniqlanadi, so’ngra harbiy okruglar va harbiy qismlar smetalari tuziladi. Harbiy xarajatlarning asosiy qismi markazlashtirilgan holda, bevosita Mudofaa vazirligi tomonidan moliyalashtiriladi (qurol-aslahalar, xarbiy texnika, qo’shinlarni oziq-ovqat bilan ta’minlash va hakozolar xarajatlari).
Huquqni muhofaza qilish organlari va davlat xavfsizligini saqlash organlari-fuqarolarning holati, salomatligi, xuquq va erkinliklarini, fuqarolar, jamiyat va davalat mulki va manfatlarini qonunga zid tajovuzlardan himoya qilishga xizmat qiladigan davlat hokimiyati organlari tizimidir.





* X.s.h. – xarajatlardagi solishtirma hissasi