O’quv materiallari mavzu: hayvolar morfologiya fanini mazmuni, mohiyati va vazifalari

O‘rta miya - mesencephalon oraliq miyaning orqa tomonida joylashib, katta miya oyoqchalaridan, miya to‘rt tepasi va silviev suv yo‘lidan iborat bo‘ladi.
Silviev suv yo‘li - aquaductus cerebri s. sylvii o‘rta miya pufagining bo‘shlig‘i bo‘lib, uchnchi va to‘rtinchi miya qorinchalari o‘rtasida joylashadi va ularni bir – biri bilan bog‘laydi.
Katta miya oyoqchalari - pedinculi cerebrii miya asosida joylashgan ikkita valiksimon qalinlashgan qism bo‘lib, ko‘rish yo‘li va miya ko‘prigi o‘rtasida joylashadi. Har qaysi oyoqcha bir – biridan pastki o‘rta ariqcha - sulcus interpeduncularis bilan ajralib turadi. Miya oyoqchalarining ko‘ndalang yo‘li - tractus peduncularis transversus bo‘lib, ularning ichki yuzasidan ko‘zni harakatlantiruvchi uchinchi juft nerv - n.oculamotorius boshlanadi. Katta miya oyoqchalarida juda ko‘p o‘tkazuvchi yo‘llar bo‘lib, ular miya po‘stlog‘i va ko‘rish bo‘rtigini o‘rta miya, rombosimon va orqa miyalar bilan bog‘laydi. Miya po‘stlog‘ rivojlangan hayvonning miya oyoqchalari ham yaxshi rivojlangan bo‘ladi.
Oyoqchalarning pastki asosi - basis pedunculi va yuqorigi jildi - tegmentum pedunculi bo‘ladi. Jild qismida kulrang moddaning quyidagi yadrolari: qizil yadro - nuvleus ruber harakat markazi; ko‘zni harakatlantiruvchi nerv yadrosi - nucleus n. oculomotorii (III); to‘rtinchi juft nerv yadrosi - nucleus n. trochlearis (IV) va beshinchi juft nerv yadrosi - nucleus n. tregeminus bo‘ladi.
To‘rt tepalik - corpora guadrigemina katta miya oyoqchalari va suv yo‘li ustida to‘rtta bo‘rtik shaklida joylashadi. Oldingi tepachalari - colliculi nasalis s. optici ancha rivojlangan ko‘rish organlari bilan, orqaagi kichikroq tepachalari - colliculi caudalis s. acustici eshitish organlari bilan bog‘langan. Keyingi tepachalar yirtqich hayvonlarda yaxshi rivojlangan bo‘lib, har qaysi tepacha bir – biridan egatcha orqali ajralib turadi. Tepachalarning usti oq, ichi kulrang modda bilan qoplangan. Tepachalarning keyingi ikkitasi miyachaning oldingi oyoqchalari bilan, miya elkani bilan qo‘shiladi. Tepachaning orqaroq qismidan to‘rtinchi juft nerv - nervus trochlearis chiqadi.