O’quv materiallar

MIKROKLONAL KO‘PAYISHGA TA’SIR ETUVCHI OMILLAR.
Mikroklonal ko‘payish samaradorligiga turli tabiatdagi bir qancha omillar ta’sir etadi. Bu kulturaga kiritiladigan o‘simlikning fiziologik o‘ziga xosligi, kultivatsiyalashning kimyoviy va fizik sharoitlaridir. Eng muhimi bu ona o‘simlikni, eksplantni va kultvatsiyalash sharoitlarini tanlashdir.


KLONAL MIKRO KO‘PAYISH USULLARI
Klonal mikro ko‘payishning bir necha usullari va klassifikatsiyasi mavjuddir. SHulardan biri 1977 yilda Murasige tomonidan taklif etilgan usuldir. Bunda jarayonni qo‘ydagicha amalag oshirish mumkin:

• 
  Mirestemani faollash.
  
• 
  Eksplant to‘qimasi bilan adventiv o‘simtalarni hosil qilish.
  
• 
  kallusda adventiv o‘simtalarni hosil bo‘lishi.
  
• 
  Eksplant hujayralarida somatik embriogenezni rag‘batlanitirish.
  
• 
  Kallus to‘qimasidagi somatik embriogenez.
  
• 
  birlamchi somatik o‘simta to‘qimalarida qo‘shimcha embrionlarni shakillanishi.
  

1.34-rasm Kartoshkaning virussiz urug‘ materialini olish sxemasi

HAYVON GEN MUHANDISLIGI¹⁶
Gen (genetik) muhandisligi genotipga yangi genlar kiritish orqali organizm genotipini muayyan yo‘nalishda qayta qurish (rekombinant DNK yaratish) bilan shug‘ullanadigan molekulyar genetika bo‘limi hisoblanadi. Keyingi yillarda begona genlarni hayvon genomiga kiritish usullari ishlab chiqildi. Seleksionerlar mutlaqo yangi xususiyatlarga ega hayvonlar yaratish uchun qudratli instrumentga ega bo‘lishdi.Transgen hayvonlar olishdan asosiy maqsad, ularni bioreaktor sifatida ishlatib, ulardan tibbiy va texnologik ahamiyatga ega yangi oqsillarni sintez qilishga majbur qilishdir.


GENNI HAYVON HUJAYRASIGA KIRITISH
Ajratib olingan gen, ko‘chirib o‘tkazilishi kerak bo‘lgan DNK ga ulanishi uchun, vektor sifatida lyambda bakteriyafagi, onkogen viruslar, bakteriyalar plazmidasi va episomalari ishlatiladi. Hozirgi paytda mikroin’eksiya yo‘li bilan hayvonlar otalangan tuxum hujayrasiga genlarni kiritish usullari ishlab chiqilgan.
1.9-jadval