O’quv materiallar

Perkolyasiya − usul nomi lot. rercolare − suzib olish so‘zidan olingan.
Perkolyasiya − bu uzluksiz filtratsiya jarayoni bo‘lib, ekstragentni xom ashyo qatlamidan suzib olinadi. Jarayon mahsus murakkab tubli va pastki qismida kranga ega bo‘lgan sig‘imlarda olib boriladi
Ekstraksiyalash jarayoni xom ashyoda ta’sir etuvchi moddaning butunlay qolmagunicha olib boriladi, bunda keyingi ekstraksiyalash iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiq bo‘lmaydi.
KIMYOVIY USULLAR
Usulning mohiyati shundaki, bunda xom ashyo oldin reagentlar bilan ishlov berilib ekstraksiya jarayonida qo‘llanadigan ekstragentda eriydigan yangi kimyoviy birikma hosil qilinadi
Masalan, o‘simlik xom ashyosidagi alkoloidlar tuz shaklida bo‘lganligi uchun, xom ashyo avval ammiakning 5-% li eritmasi bilan ishlov beriladi va alkoloidlar asos ko‘rinishiga o‘tadi, ular esa xloroformda yaxshi eriydi.
Ajratib olish jarayoniga ta’sir etuvchi omillar.
Tabiiy xom ashyodan ta’sir etuvchi moddani tez va to‘liq ajratib olishga erishish uchun ko‘pgina omillar ta’sir ko‘rsatadi. Bu omillarni ikki guruxga ajratishimiz mumkin:
− xom ashyoning texnologik xususiyatlari;
− xom ashyo zarrachalari ichidagi va ekstragentdagi massa almashinuv jarayoniga ta’sir etuvchi omillar.


Xom ashyoning texnologik xususiyatlari:

• 
  Xom ashyodagi namlik, asosiy ta’sir etuvchi va ekstraktiv moddalarning miqdori (olinadigan ekstrakt miqdorini aniqlashtiradi va xom ashyoni ekstraksiyalanish darajasini baholashga imkon beradi);
  
• 
  Xom ashyoni bo‘kish tezligini va xajmi (xom ashyoni bo‘kish xajmi xom ashyoni ekstragentni yutish tezligini belgilab beradi, bu o‘z navbatida ekstraksiya jarayonining boshida massa almashinuv konstantasiga ta’sir etadi);
  
• 
  Ekstragentni xom ashyoga yutiluvchanligi (yutiluvchanlik xom ashyo tomonidan bo‘kish davrida va undan so‘ng shimib olingan ekstragentni miqdorini aniqlab beradi);
  
•