O’quv materiallar

Tabiiy oqsil saqlovchi substratlarning gidrolizi
Gidrolizi jarayonida oziq ovqat va sut ishlab chiqarish sanoatining chiqindilari kislota yoki ishqor eritmalari bilan 100-105 ⁰S da 20-48 soat isitiladi.
Ko‘pincha 20% li xlorid kislota eritmasidan qo‘llaniladi, bu o‘z navbatida oqsilning chuqur gidrolizini ta’minlab beradi.
Oqsil yo‘qotilishini kamaytirish uchun jarayon vakuum ostida yoki inert gaz muhitida olib boriladi, hamda oqsil massasini gidroliz uchun olingan kislotaning yuqori nisbatini saqlash kerak (200:1). Oqsil girolizatlari tibbiyotda, chorvachilikda, oziq ovqat va miekrobiologik sanoatda qo‘llaniladi.
O‘simlik va hayvon tabiatli tabiiy materiallarning gidrolizatlaridan aminokislotalarning faol L-izomerlarini olish ko‘pbosqichli va qimmatli tozalash bilan bog‘liqdir.
GIDROLIZ QANDAY JARAYON?
Gidroliz – oqsil strukturasini o‘zgartiruvchi usul bo‘lib, bu jarayonda oqsil molekulalarining peptid bog‘lari uzilishi kuzatiladi.
Bu jarayonda oqsil molekulalari suv bilan biriktiriladi va azot birikmalari xosil bo‘ladi. Gidroliz to‘liq yoki qisman bo‘lishi mumkin.
To‘liq gidrolizlash jarayoni uchun xarorat 100 gradusgacha qizdirilganda va mineral kislota va ishqorlar ta’sir ettirilganda sodir bo‘ladi.Bu holda, aminokislotalarni parchalanishi hisobiga gidrolizning oxirgi aralashmalari xosil bo‘ladi va o‘z ichiga erkin aminokislotalar, polipeptidlar, ammiak, oraliq mahsulotlar, karamelsimon uglevodlar va boshq. hosil qiladi.Biologik faol moddalar ishlab chiqarishda oqsil saqlovchi xom ashyolardan foydalaniladi va uni maxsus usullarda qayta ishlash kerak, ya’ni oqsil molekulalarini tashkil etuvchi monomerlarigacha parchalanishi kerak.
Dolzarb masalalardan biri oqsil xom ashyolari gidrolizlanib oqsil gidrolizatlarini olish xisoblanadi va asosiy maqsadi sifatida qimmatbaxo biofaol birikmalar olinadi:

• 
  polipeptidlar
  
• 
  va erkin aminokislotalar.