O’quv materiallar

Gall kislotasi Flavon
Gidrolizlanadigan taninlar Kondensatsiyalangan taninlar
Bu moddalar terini oshlashda keng qo‘llanadi va bu jarayon oshlash jarayoni deb nomlanadi. Bu moddalarning nomi ham aynan shu jarayondan kelib chiqqan.
Oshlovchi moddalar zaxarli emas, o‘ziga xos tirishtiruvchi ta’mga ega, va bu moddalarning ko‘pchiligi vitamin R faolligiga ega bo‘lib, yallig‘lanishga qarshi xususiyatga ham egadir.
Polisaxaridlar –murakkab uglevodlar bo‘lib, organik birikmalarning keng tarqalgan guruxlaridan biribo‘lib, oqsil va yog‘lar bilan bir qatorda o‘simlik va hayvon organizmlarining hayot faoliyati uchun eng muhim birikmalardan hisoblanadi.
Organizmning modda almashinuvi jarayonida hosil bo‘ladigan asosiy energiya manbalaridan biri hisoblanadi.
Ko‘pgina tajribalar orqali o‘simlik tabiatli polisaxaridlarning turli biologik faolliklari ko‘rsatib berilgan, masalan: antibiotik, shishga qarshi va viruslarga qarshi faolliklari. Polisaharidlarga kamed, shilliq moddalar, piktin moddalari, inulin, kletchatka va kraxmal kiradi.


ORGANIK KARBON KISLOTALARI
O‘simliklarda murakkab biokimyoviy jarayonlar natijasida hosil bo‘ladi. Ular o‘simliklarda erkin holatda, tuzlar shaklida yoki o‘simlik hujayrasining shirasida erigan holda uchrashi mumkin.

O‘simliklarda eng keng tarqalgan kislotalar bular olma, limon, askorbin, vinnotosh, o‘avel, salitsil, chumoli, uksus va b.q. kislotalardir.

Organik kislotalar sulak bezlarining faoliyatini qo‘zg‘atadi, o‘t va pankreatik shirasini ajralishiga ta’sir etadi, ishtaxa va ovqat hazm bo‘lishini yaxshilaydi, bakteritsid hususiyatga ega bo‘lib, organizmdagiyiringlash jarayonlarini sekinlashtiradi.
OQSILLAR



1.17-rasm. Oqsil moddalarning tuzilishi.


BIOLOGIK FAOL MODDALARNING FUNKSIYALARI
BFM larning asosiy funksiyalariga quyidagilar kiradi:

• 
  organizmdagi hujayralar modda almashinuvida ishtirok etadi;
  
• 
  moddalarning hosil bo‘lishidagi ishtiroki;
  
• 
  zarur moddalar sintezidagi ishtiroki;
  
• 
  organizmdagi bioreaksiyalarni katalizlaydi.
  

BFM ning organizmdagi roli shu moddalarning biologik faolligiga bog‘liq bo‘lib, bu faollik o‘z navbatida quyidagi omillarga bog‘liq bo‘ladi: termolabillik, ularning aktivatori va ingibitoriga ta’siriga qarab, olinishining sterillik darajasiga, rn muhitiga.