O’quv materiallar

NAZORAT UCHUN SAVOLLAR
1. Biotexnologiya tushunchasiga ta’rif bering.
2. Biotexnologiyani ilm-fan va ishlab chiqarish bilan o‘zaro bog‘liqligi.Biotexnologiya bilan bog‘liq sohalarni sanab o‘ting.
3. Biotexnologik maxsulotlarni qo‘llanish sohalarini ayting va misollar keltiring.
4. Xozirgi vaqtda biotexnologik maxsulotlar bozori qanday xolatda.
5.Biotexnologiya fani predmeti, ob’ektlari, maqsadi va vazifalari nimadan iborat? Biotexnologiya bo‘limlari sanab o‘ting.
6.Biotexnologiya rivojlanishining qisqacha tarixi va uning sigmentlari aytib bering.
8. Uzbekistanda biotexnologiya rivojlanishi va yutuqlari.


2 – MA’RUZA
BIOLOGIK FAOL MODDALAR KLASSIFIKATSIYASI,TUZILISHI VA FUNKSIYALARI.
DORI VOSITALARINI YARATISH VA ISHLAB CHIQARISHDA ZAMONAVIY BIOTEXNOLOGIYANING AHAMIYATI.

Ma’ruza rejasi
1. Kirish.
1.1. Biologik faol moddalar. Ta’rif. Organizmga BFM kelib tushish manbalari.
1.2. BFM klassifikatsiyasi.
1.3. BFM ning kimyoviy tuzilishi.
1.4. BFM ning inson organizmidagi vazifasi.
2. Dori vositalarini yaratish va ishlab chiqarishdagi zamonaviy biotexnologiyaning roli.
2.1. Zamonaviy farmatsiyada biotexnologiyaning roli.
2.2. BFM ni olishning biotexnologik usullari.
2.3. BFM olish manbalari.
2.4. Biotexnologik ishlab chiqarish sharoitida BFM lar sintezi (umumiy talablar).

Tayanch iboralar: Biotexnologiya, biologik faol moddalar, biolok faol moddalarning klassifikatsiyasi,

BIOLOGIK FAOL MODDALAR (BFM) – kimyoviy moddalar hisoblanib, fiziologik faollikka egadirlar.

BFM lar ma’lum spetsifik faolikka ega bo‘lib, organizmdagi katalitik (fermentlar, vitaminlar, kofermentlar), energetik (uglevodlar, lipidlar), plastik (uglevolar, lipidlar, oqsillar), boshqaruvchi (gormonlar, peptidlar) yokiboshqafunksiyanibajaradilaryokishujarayonlargabevositayokibilvositata’siretishhususiyatlarigaegadirlar.
Moddalarning fiziologik faolligi quyidagilarda ko‘riladi:

• 
  tibbiyotda qo‘llanish darajasiga ko‘ra;
  
• 
  inson organizmining xayotiy faoliyatini normal xolda ushlab turishiga ko‘ra;
  
• 
  bir grux organizmlarga o‘ziga xos xususiyatlarni berish bo‘yicha (immunitetni ko‘tarish);
  

Hozirgi vaqtda BFM lar juda ham muhim, biroqhususiy, yordamchi vazifani bajaradi degan fikrlar yuzaga kelib turg‘un o‘rnashib qolmoqda.
Albatta bu xato fikr bo‘lib, maxsus va ilmiy-ommabop nashrlarda har bir biologik faol moddaning ta’sirini bir-biridan aloxida xolda ko‘rib chiqilish bunday fikrlarni yuzaga kelishiga sabab bo‘lmoqda.
Natijada turg‘un fikrlar paydo bo‘lib qoldi, masalan vitamin S ni faqatgina singa kasalligiga qarshi modda deb qaralishi kabi.