O’quv materiallar

Xayvon manbasiga ko‘ra xom ashyo klassifikatsiyasi:
- Bug‘u etishtirish ma’sulotlari (pantы, shoxlari, qoni);
- Asal to‘playdigan asal arilar maxsulotlari (mum, zaxari, propolis, apilak, asal, changi);

• 
  Ilon maxsulotlari (zaxaralar).
  

Kimyoviy tarkibi bo‘yicha klassifikatsiyasi:

• 
  mumlar (arilarning, kashalotlarning, qo‘ylarning);
  
• 
  yog‘lar (baliq, cho‘chqa va b.q.);
  
• 
  zaxarlar (ari va ilon).
  

Farmakologik ta’siri bo‘yicha klassifikatsiyasi:
- biostimulyatorlar (pantlar, mumiyo va apilak preparatlari);
- nevralgiya, revmatiza va b.q. davolovchi vositalar (ari va ilon zaxari preparatlari);
- yara bitiruvchi vositalar (propolisa va asaldan olingan preparatlar);
- davolovchi-profilaktik vositalar va parxez ozuqa maxsulotlari (asal, changchi).


Texnologiyaga ko‘ra barcha organopreparatlar quyidagi guruxlarga bo‘linadi:
Quritilgan bez va to‘qimalar. Ular o‘z tarkibida boshlang‘ich xom ashyoning deyarli barcha kompleks moddalarni tutadi (ta’sir etuvchi modda, qo‘shimcha modda va ballast moddalar). Asosan poroshok va tabletka ko‘rinishida ishlab chiqariladi.
Ekstraksion preparatlar. Xom ashyoni qayta ishlash natijasida ta’sir etuvchi moddani erituvchi (ekstragent) yordamida olingan vositalardir. Bunda usulda olingan preparatlar ko‘pgina qo‘shimcha va ballast moddalardan xoli bo‘ladi. Ekstraktlar quruq (kukun,tabletka) va suyuq shaklda ishlab chiqariladi.
Maksimal tozalangan organopreparatlar. Xayvon xom ashyosidan olingan individual dori vositalari bo‘lib, chuqur tozalash usullari yordamida olinadi (adsorbsion va ion almashinuv xromotografiyasi, «suqlik/suyuqlik» ekstraksiyasi va x.k. yordamida). Asosan in’eksion dori vositasi ko‘rinishida ishlab chiqariladi.
Organopreparatlarni ishlab chiqarish uchun xom ashyo hush xonalardan olinadi. Zarur bo‘lgan a’zo, to‘qima, biologik suyuqliklar hayvon jonsizlantirilgandan so‘ng darxol amalga oshiriladi. CHunki, hayvon xom ashyosi saqlash va transportirovkaga chidamsiz bo‘lgani uchun ularni konservatsiya qilinadi