|
Ochiqlik, pragmatiklik va amaliylik – tashqi siyosatning eng muhim tamoyillari bо‘lib qoladi.
О‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyening Oliy Majlisga Murojaatnomasidan (2020 y., 29-dekabr).
Markaziy Osiyo mintaqasida barqarorlikni ta’minlashda О‘zbekistonning ishtiroki.
Globallashuv jarayonlarining kuzatilayotgan tezlashishi, mamlakatlar va mintaqalarning savdo-iqtisodiy integratsiyasining kengayishi Markaziy Osiyo davlatlarining Osiyo qit’asining kо‘p funksional tuzilmalari faoliyatida faol va konstruktiv ravishda pragmatik ishtirok etish istagini belgilaydi. Ular qatoriga Osiyo taraqqiyot banki (OTB), Islom taraqqiyot banki (ITB) va Iqtisodiy hamkorlik tashkiloti (IHT) kiradi.
Osiyo taraqqiyot banki xalqaro moliya instituti bо‘lib, uning a’zolari Osiyo-Tinch okeani mintaqasining 48 mamlakati va Yevropaning 7 davlati, shuningdek, AQSh va Kanadadir. OTBning asosiy faoliyati rivojlanish loyihalarini moliyalashtirish, mintaqaviy hamkorlik va texnik kо‘mak kо‘rsatishdir.
1990 yillarning о‘rtalarida Markaziy Osiyo respublikalari iqtisodiyotni tarkibiy о‘zgartirish va diversifikatsiya qilish dasturlarini amalga oshirish maqsadida Osiyo Taraqqiyot Bankiga qо‘shildi. OTBning Markaziy Osiyo mamlakatlari bilan hamkorligi ta’lim va sog‘liqni saqlash tizimidagi islohotlarni qо‘llab-quvvatlash, energetika sohalarida ishlab chiqarish quvvatlarini modernizatsiya qilish, temir yо‘l va yо‘l infratuzilmasi, kommunal xizmatlar, qishloq xо‘jaligi sektorini о‘zgartirish, moliya sektorini rivojlantirish va shu kabi sohalarni о‘z ichiga oladi. Shunday qilib, 2010 yilda OTB mintaqa mamlakatlarini birlashtiruvchi asosiy yо‘lak - A380 avtomobil yо‘lini rekonstruksiya qilish uchun "CAREC Corridor 2" investitsiya dasturi uchun 600 million dollar miqdoridagi moliyalashtirish loyihasini ma’qulladi. Markaziy Osiyo mamlakatlari OTB bilan Afg‘onistonning energetika tizimini rivojlantirishga kо‘maklashish bо‘yicha faoliyatni muvofiqlashtirgan va ushbu mamlakatga elektr energiyasini yetkazib berish uchun bir-biriga bog‘langan qator liniyalarni foydalanishga topshirgan.
OTB Markaziy Osiyo mintaqaviy iqtisodiy hamkorlik (CAREC) doirasida mintaqaviy yо‘llarni rivojlantirish loyihasini ham qо‘llab-quvvatladi. Bu - xalqaro standartlarga mos yо‘llarni qurish, saqlash va ta’mirlash bо‘yicha yangi iqtisodiy usullarni joriy etishga imkon berdi. Bundan tashqari, OTB granti evaziga "О‘zbekiston temir yо‘llari" AJ Afg‘onistonda temir yо‘l liniyasining 75 kilometrlik qismini qurib, ushbu mamlakat shimolida temir yо‘l tarmog‘ini kengaytirdi.
OTB Markaziy Osiyo mamlakatlarida ta’lim sohasidagi islohotlarni amalga oshirishda ham о‘z hissasini qо‘shib kelmoqda. Xususan, 1997 yildan beri OTB О‘zbekistondagi ta’lim va kadrlar tayyorlash tizimini isloh qilishda yordam kо‘rsatmoqda.
Markaziy Osiyo mamlakatlari va OTB bilan birgalikda sheriklik strategiyasini 3-5 yilga mо‘ljallangan Hamkorlik tо‘g‘risidagi bitimini ishlab chiqdilar. Shunday qilib, 2012 yil sentabr oyida О‘zbekiston hukumati va OTB 2012-2016 yillarda yangi sheriklik strategiyasini qabul qildi. Ushbu strategiya transport, energetika, kommunal xizmatlar, suv ta’minoti va moliyaviy resurslardan foydalanish kabi sohalarni rivojlantirishga qaratilgan. OTBning ustuvor yо‘nalishlariga davlat boshqaruvi, mintaqaviy hamkorlik va integratsiya, xususiy sektorni rivojlantirish, bilimlarni boshqarish, gender tengligi va iqlim о‘zgarishi muammolari kiradi va shuningdek, tashkilot Markaziy Osiyo mintaqaviy iqtisodiy hamkorlik dasturlari orqali mintaqaviy bog‘lanish va savdoni rivojlantirishni ham qо‘llab-quvvatlaydi.
Ikki tomonlama munosabatlar darajasi dinamika va hamkorlikning keng doiralari bilan ajralib turadi, bu sо‘nggi yillarda OTBning О‘zbekistondagi faoliyati hajmi yil sayin oshib borishi bilan tasdiqlanadi. OTB milliy iqtisodiyotning davlat va xususiy sektorlarini rivojlantirishga qaratilgan umumiy qiymati 3,8 milliard dollardan ortiq bо‘lgan 35 ta qо‘shma loyihani ma’qulladi.
Shuningdek, О‘zbekiston va OTB qayta tiklanadigan va muqobil energiya manbalarini kengaytirish bо‘yicha hamkorlikni rivojlantirmoqda. Masalan, 2013 yil may oyida OTB va О‘zbekiston о‘rtasida quyosh energiyasini rivojlantirish bо‘yicha loyihalarni amalga oshirish uchun OTB tomonidan 200 million AQSH dollar miqdorida mablag‘ ajratishni nazarda tutadigan Xalqaro quyosh energiyasi tadqiqot institutini tashkil etish tо‘g‘risida Memorandum imzolandi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
