O’quv darslik

b) Antibiotiklar 
Rifamitsin guruhi 
Rifamitsin (rifotsin) Streptomyces mediterrani ishlab chiqaruvchi 
antibiotikdir. U murakkab makrotsiklik tuzilishga ega. Ushbu guruhga 
yarimsintetik preparat rifampitsin (rifampin, rifadin, rimakton) ham tegishli. 
Ikkala birikma ham sil va moxov mikobakteriyalariga hamda grammusbat 
bakteriyalarga kuchli ta'sir ko‘rsatadilar. Katta konsentratsiyalarda grammanfiy 
mikroorganizmalarga (ichak tayoqchasi, kapsulali bakteriyalar, ko‘k yiring 
tayoqchasining ba'zi shtammlari, shigellalar, salmonellalar) va proteyning ba'zi 
turlariga qarshi faoldirlar. 
Rifamitsin 
guruhi 
antibiotiklarining 
antimikrob 
ta'siri 
RNK-
polimerazaning susayishi bilan bog‘liq bo‘lsa kerak (hoynahoy DNK ga bog‘liq 
RNK-polimeraza faolligining susayishi hisobiga bo‘lsa kerak). Ular 
bakteriostatik, katta konsentratsiyalarda esa – bakteriotsid ta'sir ko‘rsatadi. 
Ichilganda o‘zining faolligi bo‘yicha izoniazidga tenglashadigan rifampitsin 
juda katta qiziqish uyg‘atadi. 
Rifampitsin MITdan yaxshi so‘riladi. To‘qima to‘siqlaridan, shu 
jumladan, GEB dan oson o‘tadi. Terapevtik ta'siri 8-12 soat davomida saqlanadi. 
Preparat safro, qisman pebosh, bronx va ko‘z yosh bezlari mahsuloti tarkibida 
ajraladi. 

---

- 898 -
Qo‘llashga asosiy ko‘rsatma bu silning barcha shakllaridir. Ammo 
rifampitsinga sil mikobakteriyasi anchagina tez chidamlilik orttirgani sababli uni 
boshqa silga qarshi vositalar bilan birgalikda qo‘llash maqsadga muvofiqdir. 
Rifampitsinni boshqa preparatlar samarasiz bo‘lgan holatlarda ham qo‘llaniladi. 
Rifampitsinni enteral va tomir ichiga kiritiladi, rifamitsinni mushak va 
tomir ichiga, hamda mahalliy qo‘llashadi. 
Rifampitsin guruhi preparatlari jigar funksiyasiga salbiy ta'sir etishlari 
mumkin (ayniqsa mavjud bo‘lgan xastalik fonida yoki preparatlarni davomli 
qo‘llaganda). Leykopeniya rivojlanishi mumkin. Bir qator bemorlarda dispeptik 
buzilishlar kuzatiladi. Ba'zan allergik reaksiyalar qayd etiladi. Homiladorlikning 
1-uch oyida (homilaga zararli ta'siri bo‘lishi mumkin) ushbu antibiotiklarni 
qo‘llash tavsiya etilmaydi. 
Rifampitsin peshob, so‘lak va ko‘z yoshini qizil ranggga bo‘yaydi. 
Rifampitsinning kamchiliklaridan biri bu tannarxining yuqoriligidir.