O’quv darslik

4 rasm
. Silga qarshi vositalarning ta'sir spektri.
10-jadval.
Silga qarshi preparatlarning qatoriga xos bo‘lgan noxush 
ta'sirotlari 
Gur
uhlar
Preparatlar 
Noallergik tabiatli noxush ta'sirotlar 
Aller
nik 
re
aksiyala
r 
S
upe
rinf
eksiya
Dispe
psiya
MNS 
ga
ta'sir
eti
shi, 
ruhiy
buz
il
ishl
ar 
Ne
vritlar
Ve
sti
bulyar
o‘z
ga
rishla
r 
Eshit
ishni
buz
il
ishi
Ko‘
rishni 
buz
il
ishi
Jigar
funksiya
sini
buz
il
ishi
B
uyra
k 
funksiya
sini
ng 
buz
il
ishi
I 
Izoniazid 
+ 
+ 
+ 
Rifampitsin 
+ 
+ 
+ 
+ 
II 
Streptomitsin 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
Etambutol 
+ 
+ 
+ 
Etionamid 
+ 
+ 
Kanamitsin
+ 
+ 
+ 
+ 
Sikloserin 
+ 
+ 
III 
Para-amino-
salitsilat Na 
+ 
+ 
Silga qarshi vositalarni
1
quyidagi tasnifi taklif etilgan: 
I-guruh 
– eng samarador preparatlar: izoniazid va rifampitsin. 
II-guruh
– samaradorligi o‘rtacha preparatlar: etambutol, streptomitsin, 
etionamid, pirazinamid, kanamitsin, sikloserin, florimitsin 
III-guruh
– samaradorligi kamroq preparatlar: PASK, tioatsetazon 
Silga qarshi yangi preparatlarni izlash davom etmoqda. Masala yuqori 
faollikka ega va kam zahar, noxush ta'sirotlari bo‘lmagan preparatlarni 
yaratishdan iborat. Ularga sil mikobakteriyasining chidamliligini imkoni boricha 
sekinroq rivojlanishi ahamiyatga ega. Iqtisodiy tomonini ham yodda tutmoq 
lozim. 
_______________________ 
1
Silga qarshi vositalarni ilgari asosiy (1-qator) va rezerv (2-qator) preparatlariga 
ajratishgan edi. Undan hozirda ham ko‘pincha foydalaniladi. Asosiy 
preparatlarga izoniazid, etambutol, streptomitsin va rifampitsin ta'luqlidir. 2-
qator preparatlari sintetik vositalar-PASK, etionamid, pirazinamid, tioatsetazon 

---

- 894 -
hamda antibiotiklar sikloserin, kanamitsin, florimitsin mansubdir. Rezerv 
preparatlarning 
faolligi 
odatda 
asosiylarinikiga 
(izoniazid, 
etambutol, 
streptomitsin va rifampitsin) nisbatan kam. Bundan tashqari, ularning 
ko‘pchiligining zaharliligi yuqori va tez-tez noxush ta'sirotlar rivojlantiradilar. 
Rezerv preparatlarni sil mikobakteriyasi asosiy preparatlarga chidamlilik 
orttirganda yoki ularni ko‘tara olmaslik holatlarida qo‘llaniladi. 
Bunday preparatlarni tabobat olamida keng qo‘llashga imkoniyat - tannarxi 
arzon bo‘lishidir, chunki ular bilan davolanish ancha davomli bo‘ladi.