O’quv darslik

Qo‘llanilishi: 
xafaqonlik xastaligining turli ko‘rinishlarida, og‘ir 
formalarida ham, katta burchakli glaukomada ham.
Noxush ta’siri
: bosh aylanishi, quvvatsizlik, kam harakatlik, ko‘ngil 
aynash, qayt qilish, burunning shilliq qavatining shishib ketishi, ich ketish 
(MIT motorikasini ortganligida), organizmda suyuqlikni yig‘ilib qolishi, 
(chunki preparat buyrakda qon aylanishini va filtratsiyasini, ayniqsa dori 
ichishni boshlaganda kamaytiradi). Preparat bilan davolanishning birinchi 
haftalarida ortostatik gipotoniya va kollaps bo‘lishi mumkin. Oktadinni 
qo‘llash 
mumkin bo‘lmagan xolatlar
:
-
kuchli rivojlangan ateroskleroz
-
miya qon aylanishining o‘tkir buzilishi
 

---

- 291 -
-
feoxromatsitoma (chunki oktadin avval qon bosimini ko‘taradi)
 
-
miokard infarktida, gipotonik holatlari
 
-
buyrak filtratsiyasining buzilishida (chunki peshob tarkibida o‘zgarmagan 
dori ajraladi yoki uning metabolitlari). 
REZERPIN
-
yaqqol simpatolitik xususiyatga ega, Rauwolfiaserpentina 
o‘simligining bargi va ildizidan olinadigan alkaloid, rezerpin kislotasining 
murakkab efiridir, indol hosilasi. Rezerpin NA ni zahira qilinishini buzadi, 
aksoplazmadagi NA zaxirasiga eng boy bo‘lgan vezikulalarda mediator 
miqdorini keskin kamaytiradi. Preparat ta’sirida presinaptik membranadagi 
zaharlardan NA ajrab chiqishi kuchayadi, lekin MAO ta’sirida parchalanib 
ketadi va sinaps yorig‘iga etarli miqdorda NA chiqmaydi. Buning natijasida 
tomirlarga adrenergik ta’sir bo‘lmaydi, qon bosimi tushib ketadi va bunday 
natija uzoq muddat saqlanadi. Rezerpin qon bosimini asta-sekin tushiradi (maks. 
effekt bir necha kundan keyin yuzaga keladi). U bir hisobdan yurakning sistolik 
hajmini va periferik qon tomirlar qarshiligini kamayishi bilan bog‘liq bo‘lsa, 
ikkinchi tomondan pressor reflekslarning susayishi bilan bog‘liqdir. Rezerpin 
bevosita adrenolitik va ganglioblokatorlik xususiyatiga ega emas, lekin simpatik 
nerv tonusining pasayishi, parasimpatik nervlar ta’sirining ustunligiga olib 
keladi. bradikardiya, MIT a’zolarining sekretsiyasi va harakatining kuchayishi, 
qorachiq torayishi va bosh og‘rig‘i yuzaga keladi. Rezerpin MNS ga 
tinchlantiruvchi ta’sir etadi (neyroleptik), buyrakda qon aylanish va filtratsiyani 
kuchaytiradi, yog‘ va oqsil almashinuviga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi (ayniqsa, 
xafaqon, yurak toj tomir aterosklerozi bor bemorlarida). 
Qo‘llanilishi:
-
xafaqon, yurak tomir etishmovchiligining engil ko‘rinishida 
-
homiladorlikning kech toksikozlarida 
-
tireotoksikozda (antitireoid preparatlarning dozasini kamaytiradi) 
-
asab ruhiy buzilishlarda (shizofreniya, alkogol psixozida) 
-
uyqusizlikda. 

---

- 292 -
Noxush ta’siri
ko‘z shilliq qavatining qizarishi, oshqozonda og‘riq paydo 
bo‘lishi, diareya, xolsizlik, bosh aylanish, ko‘ngil aynash, qayt qilish, yomon 
tush ko‘rish, bronxospazm (ayniqsa, bronx.astmali bemorlarda) xurjini 
kuchaytirish. Uyquchanlik (uyqusirash), parkinsonizm, ishtaxani ochilib ketishi.