O‘qituvchilarning eng muhim vazifasi yosh avlodga

Tasdiqlovchi tomon spikerlari hakamlarni o`z nuqtai-nazarlarining to`g`riligiga ishontirishga harakat qiladi (Masalan, Adabiyot – ko`ngil tarjimoni deya, fikrlar orqali mavzuni yakunlash).

Inkor etuvchi tomon spikerlari tasdiqlovchi tomon nuqtai nazarining noto`g`ri ekanligiga hakamlarni ishontirishga harakat qilishi kerak (Adabiyot – yolg`on gapiradi ...). Argumentlash. Argumentlash orqali har ikkala tomon hakamlarni o`z nuqtai nazari to`g`ri ekanligiga ishontirish kerak. Argumentlar sust yoki kuchli, ishonarli bo`lishi mumkin. Shuningdek, debat ishtirokchilari o`z nuqtai nazarlarini mustahkamlovchi dalillarni (sitatalar, faktlarni, statistik ma`lumotlarni) taqdim qilishlari lozim.

Chalg`ituvchi savollar. Ko`pchilik debatlarda har bir ishtirokchiga opponent jamoa spikerining savollariga javob berish imkoniyati beriladi. Bir jamoa spikerining savoli va boshqa jamoa spikerining javobi raundi «chaparasta savolga tutish» deyiladi.
Shu o`rinda yozuvchi A.Qahhorning “Dahshat” hikoyasidagi Unsin obrazi misolida “Debat” metodining amalga oshirilish jarayoni tavsiya etiladi.
Darsning maqsadi: o`zaro fikr almashish, “Dahshat” hikoyasidagi Unsin timsoliga to`liq tavsif berish, o`z qarashlarini, nuqtai nazarini asosli bayon etish, aniq, ravon, tushunarli tilda fikrlarni yetkazib berish ko`nikmasini rivojlantirish.
Ishtirokchilar 2 guruhga bo`linishadi.

1-guruh	2-guruh
Unsinning o`ziga xos voqelik bilan bog`liq bo`lgan jihatlarini oqlaydi.	Unsinning ojizlik jihatlarini, zaifligini qoralaydi.
Unsin qo`rqoq va ojiz.	Unsinning shaxsiy fikri yo`q.
Dodxohga tegmas edi.	Unsinni majburlashdi.
Unsin qabristonga bormasligi kerak edi.	Ilojsiz qolgan qiz uyiga qochishni xohlaydi.
Unsin o`z-o`zini idora qilishi lozim edi.	Cholning nayrangiga uchmasligi kerak edi.

T-chizmasi

T-chizmasi metodining tasnifi.
Muammoni qo`yish va hal qilishning mazkur modeli bir qator muammolarni ta`riflash va yechib ko`rishga imkon beradi.
Bosqichlari: ishtirokchilar kichik guruhlarga bo`linadi. Flipchart qog`ozlaridan foydalanib, T-chizmasi tavsiya etiladi va asar qahramonlarining xarakter xususiyatlari ochib berilishi barobarida ularning ijobiy hamda salbiy xususiyatlari ajratiladi..
To`ldirilgan sxemaning taqdimoti.