O’qituvchi: Iskandarova S. Talaba: Yahyoyev Komronbek 2020-2021 Tayanch so’zlar

Tizimlar nazariyasi – aslida tizimlar to‘g‘risidagi fan, tizimli tahlil esa - tizimlarni o‘rganish metodologiyasidir.

70-yillar oxirida murakkab tizimlar nazariyasining “sinergetika” deb nom olgan yangi yo‘nalishi paydo bo‘ldi. Ushbu tushunchani 1977 yilda ilk bor mashhur olim German Xaken5 o‘zining sinergetika fanini asoslab berishga bag‘ishlangan asarida ta’riflab berdi. Sinergetika murakkab tizimlarning ortga qaytmas dinamikasini, ya’ni evolyusisini o‘rganadi. Bunda guruhlar nazariyasi, chiziqsiz muvozanatsiz termodinamika, tenzor tahlili, ofatlar nazariyasi, differensial topologiya, falsafa, mantiq kabi fanlarining metodologik apparatidan foydalaniladi.

G‘arbda tizimlar nazariyasini R. Akoff, O. Lange, R. Merton, M. Mesarovich, T. Parsons, U. Ross Eshbi va boshqalar yanada rivojlantirishdi. Rus olimlaridan V. G. Afanasev, V. M. Glushkov, V. P. Kuzmin, Yu. G. Markov, I. B. Novik, L. A. Petrushenko, V. N. Sadovskiy, M. I. Setrov, V. S. Tyuxtin, A. I. Uemov, E. G. Yudin va boshqalar tizimlar nazariyasi va tizimli tahlil ilmiy yo‘nalishining rivojlanishiga o‘z hissasini qo‘shishgan.