Ona tili va adabiyot

C) 2, 3  

D) 1, 2 

30. Qasidadan ajralib chiqqan janrlarni aniqlang: 

1) qasida; 2) vasf; 3) hajv; 4) marsiya; 5) fard; 6) 

masnaviy; 7) qit’a; 8) g‘azal; 9) mustazod; 10) urjuza.  

A) 2, 3, 4, 8  B) 1, 5, 6, 8 

C) 1, 7, 8, 10  D) 2, 3, 8, 9 

---

15-variant 

1. Yozma nutqda so’z asosida tovush tushish hodisasi 

qaysi qo‘shimchalar qo‘shilganda kuzatilishi mumkin? 

1) fe’l yasovchi -ar; 2) sifat yasovchi -aki; 3) jo'nalish 

kelishigi -ga; 4) fe’l yasovchi -la; 5) fe’l nisbati 

qo'shimchasi -il; 6) fe’lning mayl shakli -ay. 

A) 1, 2, 4, 5   В) 1, 2, 4, 5, 6 

C) 2, 4, 6  

D) 2, 3, 4 

2. Bu falokatga yo‘liqqan odamning jon achchig‘idagi 

qichqirig‘i edi, ammo Bill qayrilib ham qaramadi. 

(Jek London).  

Ushbu gapda fonetik o‘zgarish asosida yozilgan 

so‘zning nechtasi yasama so‘z hisoblanadi?  

A) uchtasi  

B) bittasi 

C) ikkitasi  

D) to‘rttasi 

3. Qaysi so‘z tarkibida fe’l yasovchi va sifat yasovchi 

qo‘shimchalar ta’sirida ikkita fonetik hodisa 

kuzatilgan? 

A) qiynoq  

B) yig'loqi 

C) yumaloq   D) sarg‘aymoq 

4. Yasama ravishning yetakchi morfemasida unli va 

birgina jarangsiz undosh qatnashgan gapni toping. 

A) Yaxshilikcha quloq soling gapimga. 

B) Qiz yer ostidan mayin kulib yigitga qaradi. 

C) O‘z fikringizni ochiqchasiga bayon etsangiz, 

tushunamiz. 

D) Kelajakda yorqin hayotga erishish uchun astoy 

harakat qilmoq lozim.  

5. Berilgan misollardan nechtasida fonetik o‘zgarishlar 

faqat turlovchi qo‘shimchalar qo‘shilishi natijasida 

sodir bo’lgan? 

1) Qanday bo‘lsang, shunday azizsan menga, Mening 

davlatim bu - sening borliging.  

2) Ayriliq o‘tiga bag'rini dog‘lab, Borayotir qalmoq 

elni so‘roqlab ... .  

3) Eliboylar bundan ko'chib boradi, Qoldi endi o'ynab 

o‘sgan elim deb. 

4) Dudog‘ing guldan xushbo'y, yuzlaring undan 

xushro'y ... . 

A) uchtasida    

B) ikkitasida 

C) to‘rttasida   

D) bittasida 

6. Ushbu misollarda qo'llangan avval so‘zi qaysi 

qatorda to‘g‘ri izohlangan?  

1) Bu keng xonaga G'ulomjon avvallari ham ko‘p 

kelgan edi. 2) Bundan to‘rt yil avval u yerlar cho‘l edi. 

3) Mana so'nggi xotira: ikki yarim yil avval mehribon 

ona uni shaharga uzatgandi. 4) Tirikchiligimiz avval 

qanday bo‘lgan bo‘lsa, hozir ham shunday.  

A) 1, 3-mustaqil so‘z; 2, 4-vazifadosh ko'makchi 

B) 2, 3-mustaqil so‘z; 1, 4-vazifadosh ko‘makchi 

C) 1, 4-mustaqil so‘z; 2, 3 - 1 vazifadosh ko‘makchi 

D) 2, 3, 4-mustaqil so’z; 1-vazifadosh ko’makchi  

7. Qaysi javobda bo’g’iz undoshi qo‘llanmaydigan 

so‘zlar to‘g‘ri ko'rsatilgan?  

1) ...omsemiz; 2) ...alqparvar; 3) ...ar kim; 4) 

kam…osil; 5) ...ushbichim.  

A) 3, 4  

В) 1, 2, 4 

С) 1, 2, 5  

D) 1, 3, 5  

8. Paronim juftiga ega bo‘lgan, fonetik o‘zgarish 

asosida yozilgan yasama so‘zni aniqlang.  

A) unim 

B) sanat 

C) tal’at 

D) tuzsiz  

9. Qaysi javobda jarangsiz jufti bor bo‘lgan til orqa 

undoshi berilgan?  

A) b    

B) ng    

C) g    

D) f 

10. Yasalish asosi fe’l bo‘lgan faoliyat-jarayon otlari 

berilgan javobni aniqlang. 

A) chopiq, intiqlik 

B) ezmalik, terimchilik 

C) terim, ko‘rik 

D) suvoqchilik, bosqinchilik 

11. «O‘yla o‘zing,  

Gunoh kimda?  

Kimdan oldim tarbiyat?  

Sen uyg'otding yuragimda  

Toj-u taxtga muhabbat». 

Ushbu she’riy parchadagi olmoshlar haqidagi to‘g‘ri 

fikrni belgilang.  

A) Olmoshlarning ma’nosiga ko‘ra ikki turi 

qatnashgan. 

B) Vositasiz to‘ldiruvchi vazifasini bajargan olmosh 

qatnashgan. 

C) Ega vazifasini bajargan olmoshlar qatnashgan. 

D) Olmoshlarning tuzilishiga ko’ra ikki turi 

qatnashgan  

12. Meniki-seniki deb tortishib, necha marta burni 

qonadi hamki, og‘zini tiyolmaydi. Ushbu gapda tovush 

o‘zgarishlarining soni va turini aniqlang. 

A) 5 ta: tovush tushishi 

B) 4 ta: tovush tushishi 

C) 5 ta: tovush almashishi va tovush tushishi 

D) 4 ta: tovush almashishi va tovush ortishi 

13. Quyida berilgan gapdagi tovush tushishi yuz 

bergan so‘zlar sonini aniqlang. Ahmoqlarning yuragi 

og‘zida, donolarning tili esa yuragidadir. 

A) 1 ta  

B) 4 ta  

C) 3 ta  

D) 2 ta 

14. Qaysi qatorda berilgan barcha so‘zlar tarkibidagi 

jarangli undosh tovushlarning jarangsiz jufti mavjud 

emas? 

A) notarial, hamkasb, aylanmoq, do'lana 

B) nilufar, parlament, tushunarli, yalangoyoq  

C) nurlanmoq, qoniqarli, hikoyanavis, sadarayhon 

D) muloyim, choyxona, dorilamon, sayilgoh 

15. Urg'u haqidagi noto‘g‘ri hukmni toping. 

A) Urg‘u yordamida nutq ko‘rkamlashadi, eshituvchini 

zeriktirmaydi. 

B) Turkiy tillarda urg‘u ko‘chib yuruvchi hisoblanadi. 

C) Arab, fors-tojik va rus tillaridan o‘zlashgan 

so‘zlarda 

urg‘u oxirgi bo‘g‘inga tushadi. 

D) Urg’u so’z urg’usi va ma’no urg’usiga bo’linadi  

16. Bir joyda turganimda, deyarli fikr qilolmayman // 

tanam hamma vaqt harakatda bo'lishi kerak. // belgisi 

o‘rniga qanday tinish belgisi qo‘yiladi? 

---

A) tire  

B) vergul 

C) nuqtali vergul 

D) ikki nuqta 

17. Quyida keltirilgan fe’llardan qaysilari majhul 

nisbat shaklida?  

1) cho‘zildi; 2) qayrildi; 3) maqtandi; 4) qoqildi; 5) 

berildi; 6) gavdalandi; 7) tashlandi; 8) huvillagan.  

A) 2, 5, 6, 7   В) 1, 5, 7 

C) 3, 4, 6, 8  D) 1, 2, 4, 5, 7 

18. b va p undoshlari uchun birlashtiruvchi belgi 

noto‘g‘ri berilgan javobni belgilang. 

A) lab undoshilik, portlovchilik 

B) portlovchilik 

C) jarangli-jarangsizlik 

D) lab undoshilik 

19. Qaysi javobda keltirilgan gapda tarkibida faqat til 

oldi undoshlari bo‘lgan qo‘shma sifat mavjud? 

A) Orzu millatga hayotbaxsh ruh bag‘ishlaydi. 

B) U juda shirinsuxan odam ekan. 

C) Qo‘shiqning diltortar navolari hammani o‘ziga rom 

qildi. 

D) Milliy mafkuramizda milliylik umumbashariy 

g‘oyalar bilan uyg‘unlashib ketgan.  

20. Qaysi so‘zda imloviy xatolik mavjud? 

A) notarius   B) boobro’  

C) tadqiqot 

D) xabash  

21. Qaysi javobda nomi keltirilgan asar nemis 

adabiyotining yirik vakili Haynrix Haynening ballada 

janrida yozilgan asari hisoblanadi?  

A) «Sileziya to‘quvchilari» 

B) “Qullar kemasi”  

C) «Germaniya. Qish ertagi» 

D) «Yo‘l lavhalari» 

22. Vilyam Shekspirning «Otello» tragediyasida ro‘y 

bergan fojia oqibatlari xabarini Venetsiyaga 

yetkazishni kim o‘z bo‘yniga oladi? 

A) Montano    

B) Lodoviko 

C) Brabansio    

D) Gratsiona 

23. Oybekning «Navoiy» romanida Alisher Navoiy: 

«Qo'llarini go‘dak qoni bilan bo‘yaganlarni, kimlar 

bo'lmasin, hech vaqt oqlamaymen, kechirmaymen. Har 

vaqt ularga la’nat o'qiymen! Ammo xalq va davlat 

aybdor emas. Buni yaxshi fahmlamoq kerak axir... » 

— deya otasidan ko‘rgan haqsizliklar to‘g‘risida 

shikoyat qilgan qaysi adabiy qahramonga yurt, xalq 

oldida, tarix oldida shaxsiy ginalarning hech qiymati 

yo‘qligini isbot etmoqchi bo‘ladi? 

A) Badiuzzamonga 

B) Husayn Boyqaroga 

C) Nizomulmulkka 

D) Xo'ja Afzalga 

24. Gurkiragan olov – dilim yo'ldoshi, 

To‘lqin urgan daryo ko‘zlarim yoshi.  

Ko’zagarlar yasayotgan har ko‘za, 

Ko‘hna do‘stlar xoki - qo‘li yo boshi. 

Ushbu misralarda qanday she’riy san’at qo‘llangan? 

A) tashbeh  

B) tazod 

C) tajnis  

D) ruju’ 

25. Qaysi shoir o'zining g'azal shaklida yozilgan 

she’rida «g'ayri tili», ya’ni xorijiy tillarni ona tilidek 

bilish «foida kondur», «ilm-u hunarlar ondin ayohdur» 

deya buning kishi va jamiyat hayotiga ijobiy ta’sir 

ko'rsatishini bashorat qiladi? 

A) Avaz O‘tar 

B) Muhammadsharif So‘fizoda 

C) Abdulla Avloniy 

D) Zavqiy 

26. «Vatanni sevish» hikoyasi qaysi asarda uchraydi 

va bu hikoyani kim (nima) o‘qiganligi aytilgan? 

A) «Zarbulmasal», Maymun 

B) «Maymun yetaklagan odam», chol 

C) «Vatanni suymak», arablar 

D) «Advokatlik osonmi?» Davronbek 

27. Haynrix Haynening 30 ta davlatchaga bo'linib 

yashayotgan Germaniyaning nochor siyosiy-iqtisodiy 

ahvolini achinib yozgan ocherklardan iborat asarini 

belgilang. 

A) «Qullar kemasi» 

B) «E’tirof» 

C) «Yo‘l lavhalari» 

D) “Germaniya. Qish ertagi”  

28. “Bu yerda yigirmaga yaqin hammol o'tirardi ... 

diqqat bilan tikilib, hech birining oyog‘ida etik 

ko'rmadi: kimda poxol tiqilgan yaramas kavush yoki 

tushib qolmasin uchun kanop bilan oyoqqa chandib 

bog‘langan eski kalish, yo shunga o‘xshash bir narsa. 

Ba’zilar esa oyoqlarini churuk lattalar bilan 

o‘raganlar». Hammollarning ayanchli ahvolini aks 

ettirgan ushbu parcha qaysi asardan olingan? 

A) «Ufq» (Said Ahmad) 

B) «Kecha va kunduz» (Cho'lpon) 

C) «Qutlug‘ qon» (Oybek) 

D) «Chinor» (Asqad Muxtor) 

29. S. Yeseninning qaysi she’rida sof insoniy sevgi- 

muhabbat haqida so‘z ochilib, u vatanga mehr-

muhabbat tuyg‘usini ulug‘lash bilan yakun topadi? 

A) «Xurosonda bir darvoza bor» 

B) “Dog‘lar ketmish majruh ko‘ngildan”  

C) «Singlimga xat» 

D) «Bu dunyoda men bir yo'lovchi» 

30. A. Qahhorning «Sarob» romanida Tolstoy vafoti 

munosabati bilan Abdulla To‘qayning sochma she’rini 

o'qib bergan obraz qaysi?  

A) Salimxon   

B) Rahimjon 

C) Munisxon   

D) Is’hoq afandi  

 

 

 

---