Ona tili umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 10-sinfi uchun darslik

25-dars
25.2-mashq. 
Matnlarni o‘qing. Bir mavzu ostidagi hadislarni ko‘chiring. 
1. Rasululloh s.a.v “Kim bir go‘dak bolaga mana buni ol desa-yu, hech narsa bermasa, 
u odam yolg‘onchi bo‘ladi”, dedilar. (Abu Hurayra r.a dan qilingan rivoyat)
2. Hasan Basriy deydiki: “Munofiqlik til bilan dilning, so‘z bilan amalning, ichkari bilan 
tashqarining xilof kelishidir. Shak yo‘qki, munofiqlik yolg‘on ustida barpo bo‘ladi”.
3. Hazrati Ali (r.a.) Kumaylga shunday deganlar: “Ilm moldan yaxshidir, u seni himoya 
qiladi, molni esa sen qo‘riqlashga majbursan, ilm - hokim, mol mahkumdir, ehson-nafaqa 
qilish bilan mol kamaysa, ilmni tarqatganing sayin ko‘payib boradi”.
25.1-mashq. 
Quyida berilganlar orasidan hikoyatga sarlavha tanlang va xulosangizni 
tezis shaklida yozing. 
1. Qilmish – qidirmish.
2. Savdodagi yolg‘on barakani ketkazar.
3. Kim aybdor?
4. Yolg‘onning umri qisqa.
5. Tarozi pallasidagi yolg‘on. 

---

89
25.3-mashq. 
Eng mashhur yolg‘onlarni o‘qing. O‘zingiz ham shu yolg‘onlarni 
ishlatasizmi? Misollarni davom ettiring.
–Seni laylaklar olib kelgan.
–O‘tirsangiz, osh pishayotgan edi...
– Orqasidan gapiryapman, shu yerda bo‘lsa yuziga ham aytaman...
– Oxirgisini sizga sotyapman, bundan boshqa qolmadi...
– Men ham senga endi telefon qilmoqchi bo‘lib turgan edim. 
25.4-mashq. 
Matnni o‘qing. Undan foydali ma’lumot oldingizmi? Hayotiy misollar 
bilan fikringizni adabiy tilda og‘zaki ifodalang.
10-15 yil avval Internetda tanishishni xayolga keltirib bo‘lmas edi. Bugun buning aksi. 
Internet do‘st yoki qayliq topishning ommabop vositasiga aylangan. Xavfsizlik organlariga 
murajaatlarning uchdan bir qismi VKontakte, Odnoklassniki, Facebook kabi ijtimoiy 
saytlarda muabbat izlab, jinoyatchilar to‘riga tushib jabrlanganlar hissasiga to‘g‘ri keladi. 
Ta’kidlanishicha, firibgarlar va zo‘ravonlar soxta akkauntlar ochib, tanishuv ilovalaridan 
mohirlik bilan foydalanishadi. Monitor ortida kim turganligi va uning qanday maqsadi 
borligini kim ham bilardi? 
Xo‘sh, onlayn yolg‘onni fosh qilsa bo‘ladimi? Agar odam jonli ravishda uchrashishni 
yoki hech bo‘lmaganda aloqani Skype orqali muloqot yoki telefon suhbatiga aylantirishni 
xohlamasa, demak, bunday aloqani yolg‘on deb hisoblash mumkin. Sevgi va niyatlarning 
jiddiyligi haqidagi barcha kafolatlar oflayn tanishuv buzilganida bekor qilinadi. Uchrashishga 
kelishib, keyin esa uni bekor qilish - ekranning narigi tomonida firibgar borligi haqida 
yetarlicha signal. Jiddiy munosabatlar hech qachon sir bo‘lib qolmasligi kerak.
(terabayt.uz)
4. «Nabiy alayhissalomdan so‘rashdi:
— Mo‘min qo‘rqoq bo‘lishi mumkinmi?
— Ha, — dedilar.
— Baxil bo‘lishi mumkinmi?
— Ha, — dedilar.
— Yolg‘onchi bo‘lishi mumkinmi?
— Yo‘q, aslo! — dedilar. (Imom Molik rivoyati)