Ona tili o‘qitish metodiкasi

 
 

---

87
ONA TILIDAN O‘QUV ISHLARINI TASH
К
IL ETISH VA 
O‘T
К
AZISH SHA
К
LLARI
 
Tayanch tushunchalar: 
Dars, mashg‘ulot, o‘quv materiali, ta’limiy, tarbiyaviy va 
rivojlantiruvchi maqsadlar, didaktik talablar, ona tili darslarining 
tarkibiy qismlari: takrorlash, yangi bilim berish, bilimlarni ko‘nikma 
va malakaga aylantirish, o‘rganilganlarni mustahkamlash va darsni 
xulosalash, uyga vazifa berish; amaliy ishlar: xotiralash, 
 
tayyorlovchi xotirlash, umumlashtiruvchi xotirlash, yangi bilim hosil 
qilish, tatbiq; ta’limiy darslar, nazorat darslari, xatolar ustida ishlash 
darslari, noan’anaviy darslar.
 
Dars shakllari haqida umumiy ma’lumot. 
Dars shakli deganda 
u yoki bu fandan o‘quv ishini uyushtirish va o‘tkazish shakli 
tushuniladi. Dars inson tafakkurining mahsuli bo‘lgan bilimni, fan va 
texnika, ma’naviyat va ma’rifat, san’at va adabiyot yutuqlarini, 
Vatanimiz tarixi hamda xalqimizning milliy madaniyatini yoshlarga 
singdirishning asosiy shaklidir. O‘quv ishini tashkil etishda 
«o‘quvchi–o‘quv materiali–o‘quvchi» munosabatlari muhim o‘rin 
egallaydi. 
O‘quvchi ta’lim jarayonining subyekti–faol ishlovchisidir. Buning 
ma’nosi shuki, mashg‘ulot jarayonida asosiy ishni o‘quvchining o‘zi 
bajaradi. U til hodisalarini kuzatadi, taqqoslaydi, guruhlaydi, 
umumlashtiradi, qoida va ta’riflar chiqaradi, ularni amaliy faoliyatda 
tadbiq etadi. 
O‘qituvchi ta’lim jarayonining tashkilotchisi, boshqaruvchisi 
sanaladi. U o‘quvchi faoliyatini tashkil etadi, uning bilim olishi, bu 
bilimlarning ko‘nikma hamda malakaga aylanishiga rahbarlik qiladi. 
O‘quv materiali o‘qituvchi va o‘quvchi faoliyatini o‘zaro 
bog‘laydi, o‘qituvchining vazifasi bu materialni eng oson va qulay 
yo‘l bilan o‘quvchiga berish, o‘quvchining vazifasi esa uni oson va 
qulay yo‘l bilan qabul qilish hamda amaliy faoliyatda tadbiq etishdan 
iboratdir. 

---

88
Dars–o‘quvchining ijodiy jarayoni. Bu jarayonda o‘quvchilarning 
ijodiy faoliyati rivojlantirilsa, ular berilgan vazifalarni qiynalmasdan 
bajaradilar. O‘quvchilar topshiriqlarning bajarish sirlarini o‘rganib 
borgan sari ularda ijodiy fikr yuritish qobiliyati shakllanib boradi.
Ona tilidan o‘quvchilarni zaruriy bilim, ko‘nikma va malakalar 
bilan qurollantirishning shakllari ko‘p. 
Dars–o‘quv ishlarini tashkil etishning asosiy shakli. Bundan 
tashqari, fakultativ mashg‘ulotlar,sinfdan tashqari mashg‘ulotlar, 
o‘quvchilar bilan yakkama-yakka ishlash, mustaqil ish, matbuot va 
ommaviy axborot vositalari, sayohatlar o‘quv ishlarini tashkil 
etishning muhim shakllari sanaladi.