Ona tili ona tili, 6 – sinf qoidalari

-lar
@Ona_tili_va_adabiyot_N1

---

qo’shimchasi 
gul 
asosiga qo’shilib, uning ma’nosidan boshqa yangi ma’no yasalmaydi, 
gulning birdan ortiq ekanligini bildiradi.
9.
So’z yasovchi qo’shimchalar.
Asosga qo’shilib, yangi ma’no hosil qiluvchi qo’shimchalar 
so’z yasovchi qo’shimchalar deyiladi. 
Masalan:
do’ppi+do’z, ser+qatnov, foyda+li, 
taqsim+la
_______________________________________________________________________________
__
10.
Tub va yasama so’zlar.
Tarkibi asos va qo’shimchalarga bo’linmaydigan so’zlarga tub 
so’zlar deyiladi. 
Masalan:
tosh, temirga, quyoshimiz. 
Asosga so’z yasovchi qo’shimchalar 
qo’shilishi orqali hosil qilingan yangi asos sodda yasama so’zlar deyiladi. 
Masalan:
toshloq, 
temirchi, temirchilik, serquyosh.
So’zning qo’shimchalarsiz qismi 
asos 
sanaladi. Bir umumiy 
asosga ega bo’lgan so’zlar 
asosdosh 
so’zlar sanaladi: 
tashvishli, sertashvish, tashvishlanmoq.
11.
Shakl yasovchi qo’shimchalar va ularning tasnifi.
Asosga qo’shilib, uning ma’nosiga 
qo’shimcha ma’no yuklash yoki o’zi qo’shilayotgan so’zni boshqa so’zga bog’lash vazifasini 
bajaruvchi so’shimchalarga 
shakl yasovchi
deyiladi. Shakl yasovchi qo’shimchalar 
vazifasiga ko’ra ikki turli bo’ladi: 
a)
lug’aviy shakl yasovchilar;
b)
sintaktik shakl yasovchilar.
Asosga qo’shilib, uning ma’nosiga qo’shimcha ma’no yuklovchi qo’shimchalar 
lug’aviy 
shakl yasovchi
qo’shimchalar deyiladi. Ularga 
ko’plik, kichraytish-erkalash, qarashlilik, 
o’rin-joyga xoslik; sonning ma’noviy guruhlarini, sifat va ravish darajalarini; fe’lning 
bo’lishsizlik, nisbat, vazifa shakllarini yasovchi qo’shimchalar
kiradi. O’zi qo’shilayotgan 
so’zni boshqasiga bog’lash vazifasini bajaruvchi qo’shimchalar