Ona tili ona tili, 6 – sinf qoidalari

(o’qib, kelgach)
.
27.
Harakat nomi.
Fe’lning otga xoslangan shakli 
harakat nomi 
deyiladi va fe’l asoslariga 
-
(i)sh, -(u), 
-moq
qo’shimchalarini qo’shish yo’li bilan yasaladi.
28.
Harakat nomining yasalishi.
Harakat nomi fe’l asoslariga 
-(i)sh, -(u)v, -moq
qo’shimchalarini qo’shish orqali yasaladi. 
Masalan:
yasha+sh, kel+ish, ayt+uv, bil+moq.
a
yoki 
i
unlisi bilan tugagan fe’l asoslariga 
-v
qo’shimchasi qo’shilganda, 
a
unlisi 
o
ga , 
i
unlisi 
u
ga aylanadi va shunday yoziladi. 
Masalan,
ishla – ishlov, tani – tanuv.
Harakat nomi otlar 
kabi egalik, kelishik va ko’plik qo’shimchalarini oladi va gapda ular bajaradigan gap bo’laklari 
vazifasida keladi. 
Masalan:
Chiroyli yozishni o’rgan! Yozuving yomon emas.
29.
Sifatdosh.
Fe’lning sifatga xoslangan shakli 
sifatdosh
deyiladi. Sifatdoshlar fe’l asoslariga 
-
gan (kan, -qan), -ydigan, (-adigan), - (a)yotgan, -(a)r
qo’shimchalarini qo’shish yo’li bilan 
hosil qilinadi.
Sifatdoshlar shaxs va narsalarning belgisini bildirishi bilan sifatga o’xshaydi. Sifatlar shaxs va 
narsaning turg’un, barqaror belgisini ifodalasa, sifatdoshlar o’zgarish, harakat belgisini 
ifodalaydi. 
Solishtiring:
katta (sifat) daryo, oqar (sifatdosh) daryo.
_______________________________________________________________________________
__
30.
Sifatdoshning zamon shakllari.
O’tgan zamon sifatdoshi.
Sifatdoshlar fe’l shakli 
bo’lganligi uchun fe’lga xos bo’lgan