Ona tili, 5-sinf qoidalari

Undalmali gaplar. So'zlovchining fikri qaratilgan shaxs yoki narsalarni bildiruvchi so'z va so'zlar birikmasiga undalma deyiladi. Masalan: Yurtim, senga she'r bitdim bugun. Undalmalar bir yoki bir
nechta so'zdan iborat bo'ladi. Masalan: Qizim, yalpiz terib kelsang-chi. Qadrli bolalar, kelajak siznikidir.
29. Undalmali gaplarda tinish belgilari. Undalmalar gapning boshida, o'rtasida, oxirida ishlatiladi. Masalan: Navbahorim, o'zing ayt....O'zing, navbahorim, ayt...O'zing ayt, navbahorim. Undalmalar gapning qayerida kelishidan qat'i nazar boshqa bo'laklardan vergul bilan ajratiladi. Tahlilda uning ostiga ikkita to'lqinli chiziq chiziladi. Masalan: Murod, nega indamaysan? Undalmalar his-hayajon bilan aytilsa, ulardan so'ng undov belgisi qo'yiladi. Masalan: Men sizni quyosh deb atayman, oyijon!...
30. Kirish so'zlar. So'zlovchining fikriga ishonch, gumon, taxmin singari ma'nolarni qo'shadigan so'zlarga kirish so'zlar deyiladi. Kirish so'zlar yozuvda gapning boshqa bo'laklaridan doimo vergul bilan ajratiladi. Tahlilda kirish so'zlar to'g'ri chiziq ostiga to'lqinli chiziq chizish bilan ifodalanadi
31. Kirish so'zlarning gapdagi o'rni. Kirish so'zlar gapning turli o'rinlarida qo'llanila oladi. Yozuvda gap boshida kelsa, kirish so'zdan so'ng, o'rtasida kelsa, kirish so'zning har ikki tomonidan, gap oxirida kelsa, kirish so'zdan oldin vergul qo'yiladi.
32. Qo'shma gap. Ikki va undan ortiq sodda gaplarning birikuvidan hosil bo'lgan gap qo'shma gap hisoblanadi. Qo'shma gapni tashkil etgan sodda gaplar bir-biri bilan va, ammo, lekin, chunki, negaki kabi bog'lovchilar hamda ohang yordamida bog'lanadi. Yozuvda ammo,lekin, biroq, chunki, negaki bog'lovchilaridan oldin vergul qo'yiladi. Ohang yordamida bog'langan sodda gaplar bir-biridan, asosan, vergul yoki tire bilan ajratiladi. Masalan: Biz baxtiyormiz, chunki yurtimiz ozod. Yurt tinch - sen tinch.
33. Ko'chirma gaplar. Birovning aynan keltirilgan gapi ko'chirma gap deyiladi. Ko'chirma gap doimo so'zlovchi gapi bilan birga keladi. So'zlovchi gapi muallif gapi hisoblanadi. Ko'chirma gap bilan muallif gapi birikib ko'chirma gapli qo'shma gapni hosil qiladi. Yozuvda ko'chirma gap qo'shtirnoq ichiga olinadi.
34.