Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi sadulla Avezbayev, Otabek Sadullayevich Avezbayev geoma’lumotlar bazasi va arxitekturasi

 
Shaxsiy geomaʼlumotlar bazasida qulflashlar. 
Shaxsiy geomaʼlumotlar 
bazasida barcha qulflashlar geomaʼlumotlar bazasining hamma tarkiblariga 
qo‘llaniladi. Shaxsiy geomaʼlumotlar bazasi obyekti uchun ekskluziv
(
exclusive
)
yoki taqsimlanadigan 
(
shared
)
qulflash qo‘llanilgan zahoti u barcha geomaʼlumotlar 
bazasini qulflaydi. Bu shuni anglatadiki bir vaqtning o‘zida shaxsiy 
geomaʼlumotlar bazasini o‘zgartirish huquqi faqat bitta o‘zgartiruvchida bo‘ladi. 
Shaxsiy geomaʼlumotlar bazasiga ega Microsoft Access (.mdb.) maʼlumotlar 
bazasi faylini o‘qish/yozish darajasidagi huquqqa ega bo‘lgan istalgan 
foydalanuvchi uning sxemasi tarkibini o‘zgartirishi va ko‘rib chiqishi mumkin. 
UNC yo‘li orqali yoki tarmoq diskida saqlanadigan shaxsiy geomaʼlumotlar 
bazasiga ruxsatni olayotganingizda, barcha foydalanuvchilarda hech bo‘lmaganda 
shu geomaʼlumotlar bazasidan papkaga yozish huquqi bo‘lishini tekshirishni 
unutmang. Agar barcha foydalanuvchilarda yozish huquqi bo‘lmasa, faqat bitta 
foydalanuvchi shaxsiy geomaʼlumotlar bazasini ocha olishi mumkin bo‘ladi. 
Keyingi shaxsiy geomaʼlumotlar bazasini ochishga bo‘lgan urinishlar sxemani 
qulflashlashdagi xatoliklarni keltirib chiqaradi. Sababi Microsoft Jet Database 
Engine
.mdb.
fayliga ruxsatni nazorat qiluvchi 
.ldb
. faylni o‘zgartira va ocha 
olmaydi. 
 
Faylli geomaʼlumotlar bazasida qulflashlar. 
Foydalanuvchilar faylli 
geomaʼlumotlar bazasi sxemasiga o‘zgartirish kirita olishlari uchun uning 
papkasida yozish/o‘qishga ruxsat beruvchi huquqqa ega bo‘lishlari zarur. 
Qulflashsxemalari taqsimlanadigan va ekskluzivqulflashlar, faylli geomaʼlumotlar 
bazasida alohida maʼlumotlar to‘plamlari va ular bilan bog‘liq bo‘lgan jadvallar 
uchun ishlatiladi.Masalan:
 
– agar siz obyektlar sinfi to‘plami doirasida fazoviy obyektlar sinfi qulflashidan 
foydalanayotgan bo‘lsangiz, unda qulflash to‘liq obyektlar sinfi to‘plami va uning 
tarkibi uchun qo‘llaniladi. 

---

85 
–qulflashlar, shuningdek, ikkala munosabatlar sinfi (relationship class) obyektlari 
uchun ham qo‘llaniladi. Misol uchun, agar ikki alohida fazoviy obyektlar sinfi 
munosabatlar sinfi ko‘magida bog‘langan bo‘lsa va siz bir tarafdagi obyekt uchun 
ekskluziv yoki taqsimlanadigan qulflashni qo‘llasangiz, unda qulflash ikkinchi 
taraf obyekti uchun ham qo‘llanilgan bo‘ladi.