Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi sadulla Avezbayev, Otabek Sadullayevich Avezbayev geoma’lumotlar bazasi va arxitekturasi

2.3.1. Geoma’lumotlar bazasini RMBBT da saqlash
Kelishuvlar ishlar paketi bo‘lib,ma’lumotlar bazalarida o‘zgarishlarni 
keltirib chiqarishi mumkin. GAT ma’lumotlar bazalari boshqa ma’lumotlar 
bazalari ilovalari singari ilovalar harakati va ma’lumotlarning yaxlitligini 
ta’minlovchi 
Kelishuvlarni 
qo‘llab-quvvatlashi 
shart. 
Ko‘p 
holatlarda 
foydalanuvchilar 
MBBTda 
geoma’lumotlar 
bazasi 
o‘zgarishlarini 
va 
yangilanishlarini boshqarish uchun tranzaksiya platformalaridan foydalanishlari 
mumkin. Shunga qaramay, GATning doimiy foydalanuvchilarida tranzaksiyalarga 
bir nechamaxsus talablari mavjud. Masalan, ko‘pincha, bir necha yozuvlar bir 
vaqtning o‘zida bitta tranzaksiya sifatida yangilanadi. Ko‘p sonli amallar uzoq 
muddatli vaqtni qamrab olishi kerak (gohida faqat soniyalar va daqiqalar emas, 
kun va oylarni ham). Bundan tashqari,foydalanuvchilarda o‘zgarishlarni qaytarish 
va rad etish imkoniyati ham bo‘lishi kerak. Sessiyalarni muharrirlash bir necha 
soat yoki kunlab davom etishi ham mumkin. Ko‘pincha tuzatishlar markaziy, 
umumiy ma’lumotlar bazasidan ajratilgan tizimda bajarilishiga to‘g‘ri keladi.
GAT ish jarayonining kunlar yoki oylar mobaynida davom etishi 
mumkinligini inobatga olsak, unda GAT ma’lumotlar bazasi foydalanuvchilar 

---

40 
tomonidan kundalik amallarni bajarishlari uchun doimo shay holatda turishi shart. 
Ko‘p foydalanuvchili ma’lumotlar bazalarida GAT amallari MBBTning qisqa 
kelishuvlar chegarasida amalga oshirilishi kerak. Ushbu amallar vaqtida ArcSDE 
texnologiyasi hal qiluvchi vazifalarni bajaradi, ya’ni yuqori darajadagi, murakkab 
GAT kelishuvlarini oddiy MBBT tranzaksiyalari chegaralarida boshqaradi.
Amaliyotda ko‘plab holatlarda GAT foydalanuvchilari uchun uzun ishchi 
jarayon kelishuvlari hal qiluvchi ahamiyatga ega bo‘lgan. Ko‘pincha bularni 
amalga oshirish imkoni ko‘p foydalanuvchili MBBT va ArcSDE dan 
foydalanilganligi sababli bo‘lgan.