Oliy va o‘rta maxsus taʹlim vazirligi qo‘qon davlat pedagogika instituti

Фойдаланилган адабиётлар: 
1.Нетрадиционные формы организации обучения. – Режим доступа:
http://coolreferat.com/. 
2. Николаенко Д.В. Спецкурс-конференция как новая форма обучения. 
– Режим доступа: www.hiv-aids-epidemic.com.ua 
3.Серых О. Современные технологии и методы корпоративного 
обучения персонала. Сайт: ucfd.ru>Публикации. 
4.Соцобраз: 
мастер 
классы. 
– 
Режим 
доступа: 
wiki.pskovedu.ru/index.php/Мастер-класс.

---

140 
ЎҚУВЧИЛАРНИ МУҲАНДИСЛИК КАСБЛАРИГА ЙЎЛЛАШДА 
ТЕХНОЛОГИЯ ФАНИДАН ОЛИБ БОРИЛАДИГАН АМАЛИЙ 
МАШҒУЛОТЛАРНИНГ ЎРНИ 
 
А.К.Одинаев - 
Тошкент ДТУ Термиз филиали

С.А.Кучаров* - 
Темиз ДУ

Мамлакатимизда
 
иқтисодиёт, фан, техника ва технологиялар 
ривожланиши ҳамда ютуқлари асосида юқори малакали, мустақил қарор 
қабул қила оладиган, эркин фикрлайдиган кадрларни тайёрлаш борасида 
юксак аҳамиятга эга бўлган ишлар амалга оширилмоқда. Бу борада 
Президентимиз Ш.М.Мирзиёевнинг 2018 йил 5 сентябрдаги “Халқ таълими 
тизимини такомиллаштириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида” ги 
Фармонида қайд қилинган қуйидаги: “Халқ таълими 
тизимини 
бошқаришнинг самарали механизмларини жорий этиш ўсиб келаётган ёш 
авлодни маънавий-ахлоқий ва интелектуал ривожлантиришни сифат 
жиҳатидан янги даражага кўтаришнинг энг муҳим шарти ҳисобланади, 
шунингдек, ўқув-тарбия жараёнида таълимнинг иннавацион шакллари ва 
усулларини қўллашга кўмаклашади”,-деган фикрлари айни ҳақиқатдир [1].
“Кадрлар тайёрлаш миллий дастури”да ўқув жараёнига илғор педагогик 
технологияларни қўллаш билан бир қаторда таълим турлари орасида 
фанлараро боғлиқлик ва узлуксизлигини таъминлаш долзарб вазифалардан 
этиб белгиланган.
Ўқувчиларни касбга йўналтиришга оид бир қанча амалий масалаларни 
ҳал қилишнинг зарурлиги ҳозирги вақтда кўплаб мутахассислар, педагоглар, 
психологлар, врачлар, иқтисодчилар, социологлар ва ғоят хилма – хил
соҳаларда 
ишловчи 
амалиётчи 
ҳодимларнинг 
эътиборида 
турган 
муаммолардандир.
Шу боисдан касбга йўналтириш соҳасидаги ўз фаолиятида ўзларига 
маълум бўлган методларга, муаммога ёндошув усулларига ҳамда идрок 
қилиш услуби ва шу кабиларга таянадилар. Бу эса баъзан уларда 
тушунчаларнинг 
айрим 
атамаларидан 
фойдаланишда 
зиддиятлар 
туғдирибгина қолмай, касбга йўналтириш мақсад ва вазифаларнинг 
қўйилишида бир қанча амалий масалаларни тушуниб олишда бу борада 
якдилликнинг бузилишига ҳам олиб келмоқда. Шу сабабдан ҳам касбга 
йўналтириш методологиясини ишлаб чиқиш касбга йўналтириш соҳасида 
бундан буён муваффақиятли иш олиб боришнинг шартидир. 
Мактаб ўқувчиларини касбга йўналтириш муаммосига оид эълон 
қилинган асарларнинг танқидий таҳлили ва оммавий мактаблар тажрибасини 
умумлаштириш асосида ўқувчиларнинг эътиборини ёш авлодга меҳнат 
тарбияси бериш ва уларни касбга йўналтиришга доир етарли даражада яхши 
ишлаб чиқилмаган бир қанча муаммоларни алоҳида қаратилиш лозим. 
Булар: 

---

141 
а) юқори синфларнинг ўқувчиларни ишчи касбларини ҳисобга олиб, 
умумтаълим мактаблари учун касбга йўналтириш тадбирларини ишлаб 
чиқариш; 
б) минтақа шароитларини, миллий анъаналарини ҳисобга олиб, 
умумтаълим мактаблари учун касбга йўналтириш тадбирларини ишлаб 
чиқиш; 
в) касбга йўналтириш вазифаларини амалга ошириш билан 5-7; 8-9; 
синфлар ўқувчиларнинг унумли меҳнат, политехник йўналиши ва касбий 
тайёргарлиги ўртасида узвий алоқанинг йўқлиги муаммоларидир. 
Ўрта Осиё минтақалари учун етарли даражада назарий ва амалий 
жиҳатдан ишлаб чиқарилган ана шу муаммоларни ҳал қилиш керак бўлади. 
Бу 
масалаларда 
мамлакатимиз 
пахтачилик 
ўлкасининг 
минтақа 
хусусиятларини, миллий анъаналарини ва тарихий тажрибасини ҳисобга 
олиш лозим бўлади. Иккинчи томондан эса фан техника тараққиётининг 
ҳозирги талаблари асосида мактаб ёшидаги меҳнат тарбияси бериш ва уларни 
ишчи касбларни эгаллашга йўналтириш шакл ва методларини такомиллашти-
ришнинг янги йўлларини қидиришга тўғри келади. 
Касбга йўналтириш ишида ижтимоий муаммолар муҳим ўрин тутади. 
Булар орасида халқ хўжалигини ривожлантириш ва кадр муаммолари 
алоҳида аҳамият касб этади. Бу масалаларни касбга йўналтириш жиҳатлари 
билан ўзаро боғлиқ тарзда талабаларнинг мустақил машғулотларда кўриб 
чиқиши тавсия этилади. 
Ҳозирги фан-техника ва ижтимоий ва тараққиёт шароитида ёш авлодни 
жамият барпо этишда фаол қатнашишга тайёрлаши лозим бўлган мактабнинг 
роли ҳар қачонгидан кўра устун. 
Шу муносабат билан ўқувчиларга илм-фан асосларининг мустаҳкам 
билимларини сингдириш, уларда юксак онгликни тарбиялаш умуминсоний 
аҳлоқийликни шакллантириш, ёш авлодни турмушга тайёрлаш таълим ва 
тарбиянинг ҳамма босқичларида хозирги мактабнинг вазифаларидир.