Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti tillar kafedrasi



Download 3 Mb.
bet1/110
Sana14.04.2022
Hajmi3 Mb.
#551692
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   110
Bog'liq
SOHA yangi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI


OLIY VA ORTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
TILLAR KAFEDRASI
Tasdiqlayman”
O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor
N.X.Raxmankulova _____________
_____”_________________2021-yil


O‘ZBEK TILINING SOHADA QOʻLLANILISHI FANIDAN O‘QUV-USLUBIY
MAJMUA



Fanning kodi:

OTSQM 1002

Talim yoʻnalishi:

Bakalavriatning barcha ta’lim yoʻnalishlari uchun



Semestr:

4

Kreditlar soni:



1





Mashgʻulot turi

Ajratilgan soat

Semestr




IV

Nazariy (ma’ruza)







-

Amaliy

30




30

Mustaqil ta’lim

30




30

Kurs ishi

-

-

-

Jami auditoriya soatlari

30

-

30

Umumiy oʻquv soatlari

60

-

60

Ushbu oʻquv-uslubiy majmua Nizomiy nomidagi TDPU oʻquv-uslubiy kengashining


2021-yil “____”_________dagi ______-sonli buyrugʻi bilan tavsiya etilgan.


Tuzuvchilar:
A.M.Mirazizov - Nizomiy nomidagi Toshkent Davlat pedagogika universiteti
“Umumiy tilshunoslik” kafedrasi katta oʻqituvchi

N.N.Toʻxtayeva - “ Umumiy tilshunoslik” kafedrasi dotsent v.b, PhD.


S.A. Qahharova- “ Umumiy tilshunoslik” kafedrasi oʻqituvchisi
Taqrizchilar:

G.A.Narimova

Nizomiy nomidagi Toshkent Davlat pedagogika universiteti
“Umumiy tilshunoslik” kafedrasi dotsent v.b.,
filologiya fanlari nomzodi

S.X.Muhamedova

TOʻTAU Oʻzbek tili va adabiyoti fakulteti dekani, f.f.d.prof.

Oʻquv metodik boshqarma boshligʻi:
2021-yil “____”______________ _______________
(imzo)

“Umumiy tilshunoslik” kafedrasi mudiri:


2021-yil “____”______________ ________________ A.M.Mirazizov
(imzo)
Oʻquv -uslubiy majmua Nizomiy nomidagi “Umumiy tilshunoslik” kafedrasining 2021-yil “ ___” ________dagi majlisida muhokama etilgan va_____ - sonli bayoni bilan tasdiqlangan.
Mundarija



O‘quv materiallari (amaliy mashgʻulotlar, ilovalar, adabiyotlar roʻyxati)…………………………………………………………



6

Glossariy ……………………………………………………………….....



139

Mustaqil ta’lim mashg‘ulotlari ……………………………………………



144

Ilovalar: ……………………………………………………………….....






- fan dasturi …………………………………………………………….....






- ishchi fan dasturi ………………………………………………………….






- tarqatma materiallar (prezentatsiyalar)…………………………………



145

- testlar …………………………………………………………………..



174

Annotatsiya


Oʻzbek tilining sohada qoʻllanishi» oʻquv-uslubiy majmuasi Oliy va Oʻrta maxsus ta‘lim vazirligi tavsiya qilgan namunaviy dastur asosida tuzilgan. Qoʻllanma rejaga binoan oʻquv yili davomida olib boriladigan mavzularni oʻz ichiga oladi.
Oʻquv -uslubiy majmua rejaga binoan oʻquv yili davomida olib boriladigan mavzularni oʻz ichiga olgan.
Har bir dars amaliy mashg‘ulot sifatida berilib, mavzuga oid sohaviy terminlar, hujjatlar, rasmiy-idoraviy ish uslubiga xos koʻrsatmalar berib borilgan.
Oʻquv-uslubiy majmuada talabalarning soha vakillari boʻlib yetishishlarida mutaxassis nutqining ilmiyligi, sohaga oid taqdimot nutqi, rasmiy uslubga xos xususiyatlar keltirib oʻtilgan. Ushbu oʻquv-uslubiy majmua barcha ta’lim yoʻnalishidagi bakalavr bosqichi talabalari uchun moʻljallangan.

SOʻZBOSHI


Dunyoda yetti mingga yaqin til mavjud, lekin barcha tillarga ham davlat tili degan sharafli maqom nasib etmagan. Aksariyat tillar imperiya davlatlarning hududida ma’lum millatlargagina uy-roʻzgʻor tili sifatida xizmat qiladi. Yer yuzida oʻz suveren huquqiga ega boʻlgan (ikki yuz atrofida) nechta davlat boʻlsa, shunga yaqinroq davlat tili mavjud boʻlar ekan. Milliy qomusimizning ma‘lumotiga koʻra, yer yuzidagi uch ming tildan atigi 116 tasi davlat tili maqomiga ega1. Oʻzbek tilining bu mo’tabar minbardan oʻrin olishi, ya‘ni davlat tili maqomiga ega boʻlishi - bu bir baxt, qolaversa, moʻjiza!
Shunday ekan, qonun yoʻli bilan himoyaga olingan ona tilimizni koʻzimizga surtishimiz, asrab-avaylashimiz, uni har tomonlama rivojlantirishimiz, uning rasmiy doiradagi nufuzini yanada oshirishimiz va takomillashtirishimiz biz uchun farzdir.
Rasmiy hujjatlar tayyorlashni ham koʻngildagidek deb boʻlmaydi. Har kim Oʻz bilganicha rasmiy hujjatlar tuzadi. Aksariyat rasmiy hujjatlar adabiy til me’yorlari va ekstralingvistik talablarga rioya qilinmasdan tayyorlanayotganligini oqlab boʻlmaydi.
Shu nuqtayi nazardan qaraganda, mazkur oʻquv qoʻllanma boʻlajak kadrlarning rasmiy hujjatlar tayyorlash koʻnikmalarini rivojlantirish va yanada takomillashtirishni oʻz oldiga maqsad qilib qoʻyadi.
Ma’lumki, rasmiy hujjatlar turli-tuman boʻlib, har birining ijtimoiy hayotda oʻz oʻrni va ahamiyati bor. Hozirgi rivojlangan jamiyatda biron bir muassasa, tashkilot yoki xoʻjalikning faoliyatini hujjatlarsiz tasavvur qilib boʻlmaydi. Chunki hujjatlar va ish qogʻozlari har qanday muassasa yoki xoʻjalik faoliyatini tartibga solib turuvchi asosiy omildir.
Oʻzbek hujjatchiligining tarixi uzoq davrlarni oʻz ichiga oladi2. Lekin mustamlakachilik siyosatining qoʻrquvi asosida 30-yillardan keyin hujjatlarning asosiy qismi rus tiliga koʻchdi. Oʻzbek tilida esa barmoq bilan sanarli hujjatlaryuritilgan boʻlib, ularning ham koʻpchiligi rus tilidan aynan andoza olingandi. Ayrimlarining esa nomlari rus tilida qanday boʻlsa, Oʻzbek tilining xususiyatlari hisobga olinmay, xuddi shunday qoʻllanilgan edi (Masalan: spravka, akt, raport, xarakteristika va boshqalar).
Oʻzbek tili Davlat tili maqomini olgach, hujjatlarning barchasi Oʻzbek tilida yuritilmoqda. Endi Oʻzbekistonda yashovchi va faoliyat koʻrsatuvchi fuqarolar, qanday kasb egasi boʻlishlaridan qat’i nazar, ishlab chiqarishning barcha sohalarida, albatta, Oʻzbek tilidagi hujjatlarga duch keladilar. Oʻzbekiston Respublikasining «Davlat tili haqida’gi qonunining 19-moddasida: ‘Muassasalar, tashkilotlar va jamoat birlashmalari muhrlari, tamgʻalari ish qog gozlarining matnlari davlat tilida boʻladi’, deb belgilab qoʻyilganligini inobatga olsak, bu borada koʻpgina amaliy ishlarni bajarishga toʻgʻri keladi. Chunki sovet tuzumi davrida, birinchidan, hujjatchilik rus tilida olib borilganligi, ikkinchidan, koʻpgina mahalliy millat bolalari Oʻrta maktablarni Oʻz ona tilida emas, balki rus tilida tugatganligi, qolaversa, mamlakatimizda turli millat vakillari istiqomat qilayotganligini hisobga oladigan boʻlsak, ularning davlat tilida tOʻlaqonli ish yurita olishlari uchun alohida oʻquv qoʻllanma yaratilishiga katta ehtiyoj bor ekanligi ayon boʻladi.
Mazkur oʻquv qoʻllanma mamlakatimiz aholisi koʻp millatli boʻlganligi uchun, u asosan, baynalmilal guruhlarga moʻljallangan boʻlib, undan milliy guruhlarda ham mashgʻulotlar olib borishda foydalanish mumkin.
Oʻquv qoʻllanmaning asosiy maqsadi talabalar va oʻquvchilarning yozma nutqlarini oʻstirishdan iborat boʻlib, amaliy mashgʻulotlar olib borish orqali shu sohada ularning zarur malakaga ega boʻlishlarida koʻmaklashishdan iboratdir. Undan auditoriya (sinf) va auditoriya(sinf)dan tashqari mustaqil ishlar olib borishda ham foydalanish mumkin.
Berilgan hujjatlarni rasmiylashtirishda qulay boʻlishi uchun kitob oxiriga unda qoʻllanadigan soʻz va soʻz birikmalarining oʻzbekcha-ruscha lugʻati ilova qilindi. Oʻquvchiga yengillik yaratish maqsadida fe’l shakllari noaniq shaklda emas, balki hujjatlarda qanday mayl, zamonda qoʻllanilsa, oʻshandayligicha berilishiga harakat qilindi.
Oʻzbekiston Respublikasining «Davlat tili haqida», «Lotin yozuviga asoslangan oʻzbek alifbosini joriy etish toʻgʻrisida»gi qonunlari hamda Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1996-yil 10-sentabrdagi 311- sonli qarori bilan tasdiqlangan Davlat dasturi talablaridan kelib chiqib, Oliy va Oʻrta maxsus ta‘lim vazirligining 1996-yil 14-noyabrdagi 267-sonli buyrugʻiga binoan oliy Oʻquv yurtlari talabalariga «Davlat tilida ish yuritish, hujjatchilik va atamashunoslik» kursi oʻtib kelinmoqda.
Mana shu kabi talab va ehtiyojlar inobatga olinib, yangi alifbo va imlo qoidalari asosida mazkur oʻquv-uslubiy majmua yaratildi.
Mazkur oʻquv-uslubiy majmua orqali inistitutni bitiruvchi talabalar – boʻlgʻusi mutaxassis-kadrlar oʻz mutaxassisliklariga doir terminlar ustida ishlashni, kundalik ish yuritish jarayonida koʻplab duch kelinadigan hujjatlar bilan ishlashni oʻrganadilar.


  1. Download 3 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   110




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish