Oliy Matematika" kafedrasi Bilim sohasi 300000 "

Misol 5.4. Sistemani Dalamber usulida yeching:

Echish. Berilgan tenglamada
.
Sistemani ikkinchi tenglamasini ga ko’paytirib, hadma-had qo’shsak, (5.18) ko’rinishdagi tenglama hosil bo’ladi:
(5.22)
Bundan tenglamani yechib, ildizlarni topamiz. Bu sonlarni (5.22) ga qo’yamiz:
uchun

tenglamani va
uchun

tenglamani olamiz, bu tenglamalarni integrallab, (5.20) formuladan foydalansak,

ifodaga ega bo’lamiz. Integralni hisoblab

algebraik sistemaga kelamiz. Uni yechib ushbu ko’rinishdagi

umumiy yechimni hosil qilamiz.

5. 
   Differentsial tenglamalar sistemasini o’zgarmasni variatsiyalash usulida yechish.
   

Yuqori tartibli chiziqli tenglamalarni yechishni o’zgarmasni variatsiyalash usuli bilan yechishni 3-paragrafda ko’rib o’tgan edik. SHu usulda chiziqli sistemani yechish uchun, avvalo bir jinsli sistemani umumiy yechimini biror usulda topib olamiz, yaoni (5.15) sistemada lar aynan nolga teng

holida yechib,
(5.23)
umumiy yechimni topamiz. Bu ifodada deb olib, (5.15) ni yechimini
(5.24)
ko’rinishda qidiramiz. Bunda lar nomaolum funktsiyalar. (5.24) ni (5.15) ga qo’yib larga nisbatan tenglamalar sistemasini hosil qilamiz. Undan nomaolum larni topib, (5.24) ga qo’yamiz.
Bu usulning mazmunini quyidagi misol yordamida yoritamiz.
Misol 5.5. Sistemani o’zgarmasni variatsiyalash usulida yeching:
(5.25)
Echish. Berilgan sistemaga mos bir jinsli
(5.26)
sistemani oldingi bandlarda ko’rsatilgan usullardan birini qo’llab, umumiy yechimini topamiz. (uni o’quvchiga havola qilamiz).
Echim ushbu
(5.27)
ko’rinishda bo’lib, -o’zgarmaslarni deb almashtiramiz. U holda
(5.28)
ifodaga ega bo’lamiz. (5.28) ni (5.25) ga qo’yib, soddalashtirsak, va nomaolumlarga nisbatan quyidagi sistemani olamiz:

Sistemani yechib, ekanligini ko’ramiz. Integrallash natijasida

bo’lib, uni (5.28) ga qo’yamiz. Natijada

ko’rinishdagi umumiy yechim hosil bo’ladi.

6.