Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат педагогика университети логопедик ритмика

2-Мавзу:Логопедик ритмиканинг воситалари

(4 соат маъруза)

Логопедик ритмиканинг воситалари қуйидагилардир: турли йўналишдаги юриш ва ҳарбийларча юриш; нафас, овоз ва артикуляцияни ривожлантириш учун машқлар; мускуллар тонусини бошқарувчи машқлар; диққатни фаоллаштирувчи машқлар; ҳисобли машқлар; мусиқа кузатувисиз нутқий машқлар; мусиқий ўлчов ѐки метр туйғусини шакллантирувчи машқлар; мусиқий темп туйғусини шакллантирувчи машқлар; ритмик машқлар; куйлаш; мусиқий асбобларда ўйин машқлари; нутқий бузилиши бўлган одамларнинг мустақил мусиқий фаолиятлари; ўйинли фаолият, ижодий ташаббусларни ривожлантириш учун машқлар; якуний машқлар. Логоритмик воситалар мусиқий тарбия ишида ўзининг махсус хусусиятига эгалик қилади, бироқ улар асосан асабий-психиатрик ва логопедик ташкилотларда даволаш-педагогик усул сифатида кўриб чиқилади. Санаб ўтилган барча иш турларининг қурилишида асосий тамойил – ҳаракатнинг мусиқа билан зич алоқасидир. Мусиқа унинг буюк ҳиссий таъсири, ифодаловчи воситалар бойлиги билан ҳаракат усуллари ва машқларни туганмас турли-туман бўлиши имконини беради.

Логоритмик воситалардан фойдаланишнинг кейинги тамойили уларга нутқий материални киритиш мажбуриятини кўзда тутади. Сўз ўта турли-туман шаклларда киритилиши мумкин: бу қўшиқлар матни, хороводлар, куйлаш билан драматизация, берилган мавзуда инсценировкалар, ҳаракатли ўйинларда бошловчининг буйруқлари, сценарий олиб борувчи (режиссѐр) нинг кўрсатмалари ва ҳ.к. Сўзни киритиш мусиқий ритмда эмас, шеърий қурилган ҳаракатларнинг ритмий бўлишига ѐрдамлашувчи бир қатор машқлар яратишга имкон беради.
Логопедик ритмика воситаларини нутқий патологияси бўлган одамларнинг мустақил ҳаракатли, мусиқий ва нутқий фаолияти асосида ѐтувчи
секин-аста мураккаблашиб борадиган ритмик, логоритмик ва мусиқий-ритмик машқлар ҳамда топшириқлар тизими каби тасаввур қилиш мумкин.

3-Мавзу:Дудуқланишни бартараф этишдаги комплекс психолого- педагогик иш тизимидаги ва тиббий тадбирлардаги логопедик ритмика

(4 соат маъруза)

Мактабгача ѐшдаги дудуқланувчи болаларнинг нутқи, хулқи ва моторикасини турли иш босқичларида логопедик ритмика воситалари билан коррекциялаш. Ҳар бир босқич вазифаларининг қисқача тавсифи.

Машқлар, ўйин турларнинг классификацияси, тавсифи: а) кириш машқлари (бошловчи машқлар);
б) юз мимикаси ва орал праксисини ривожлантириш учун машқлар ва ўйинлар;
в) эшитиш диққати ва хотирасини ривожлантириш учун машқлар ва ўйинлар;
г) фазода чамалашни ривожлантириш учун машқлар ва ўйинлар; д) тақлид қилишни ривожлантириш учун машқлар ва ўйинлар;
е) иродавий сифатлар, фаоллик, мустақилликни ривожлантириш учун машқлар;
ж) умумий моторикани ривожлантириш учун ҳаркатли ўйинлар; з) нутқ просодиясини ривожлантириш учун ўйинлар;
и) ҳаѐлни, ижодий қобилиятларни ривожлантириш учун ўйинлар;
к) мусиқали хотира ва мусиқа ижодиѐтини ривожлантириш учун ўйинлар; л) якунловчи ўйинлар.
Дудуқланувчи болалар билан олиб бориладиган логопедик машғулотларда нутқ турларидан фойдаланиш хусусиятлари. Катта ѐшдаги дудуқланувчилар билан олиб бориладиган логоритмик машғулотларнинг ўзига хослиги. Логопедик ишда ашуладан фойдаланиш. Воакл ва хор малакаларини тарбиялаш. Коррекцион иш учун қўшиқ материалини танлаш принциплари.