|
Маркетинг комплекси – маркетингнинг асосий назо
-
ратли -ўзгарувчан омилларининг йиғиндиси. Маълум бир
фирма бозорда маркетинг комплексидан ўзи хоҳлаган таъ
-
сирни уйғотиш мақсадида фойдаланади.
Маркетинг мавзуи бўйича:
Маркетинг лист – жой
(ўрин, макон) маркетинги
– алоҳида аниқ жойларга теги
-
шли бўлган муносабатларни ўзгартириш ёки уни қўллаб-
қувватлашга қаратилган амалий фаолият.
Ташкилотлар
маркетинги
– алоҳида аниқ ташкилотларга тегишли бўлган
вазиятни қўллаб-қувватлаш ёки ўзгартириш, шунингдек,
мақсадли муҳит ташкил қилиш мақсадида қўлланиладиган
амалий фаолият.
Шахс маркетинги – айрим кишилар марке-
тинги
– айрим шахсларга нисбатан мавжуд вазиятни қўллаб-
қувватлаш ёки уни ўзгартириш мақсадида қўлланиладиган
амалий фаолият.
Демаркетинг
-бозорда айрим товарларга
талабнинг ҳаддан ташқари ўсиши натижасида корхонанинг
234
ишлаб чиқариш имкониятига нисбатан қўлланиладиган чо
-
ра-тадбирлар йиғиндисидан иборат маркетингнинг бир
тури. Демаркетингнинг мақсади харидорларни корхона им
-
кониятлари тўғрисида нотўғри фикрга боришининг олди
-
ни олишга қаратилган.
Дифференциацияланган маркетинг
– фарқ қилинган, даражаланган, табақалаштирилган мар
-
кетинг бўлиб, фирмаларнинг айрим бозор сегментидаги ха
-
ридорларнинг эътиборини тортиш мақсадида товарлар ху
-
сусиятини ўзгартиришга қаратилган стратегияси. Фирма
Дифференцияланган маркетинг туфайли кўп сонли бозор
сегментлари талабларини қондиришга эришади.
Интен
-
сив маркетинг –
жадал, тез, қизғин, шиддатли маркетинг
бўлиб, сотувни рағбатлантириш мақсадида катта харажат
-
лар қилиш ва баҳоларни кўтаришга қаратилган стратегия.
Интенсив маркетинг бозорга жуда тез чиқиш ва товар
-
ларни юқори фойда билан сотиш имконини беради.
Ком
-
бинацияланган маркетинг
– комбинация қилинган, бирга
қўшилган, биргаликдаги маркетинг бўлиб, маркетинг фао
-
лиятининг стандарт ва ностандарт режаларини бир-бирига
мувофиқлаштиришга қаратилган бўлади.
Конверсион мар
-
кетинг
– конверсияланган (кон версия қилинган, шартлари
ўзгартирилган) маркетинг. Бу – кўпчилик харидорларнинг
айрим товарларга нисбатан талаби сусайган ёки ёмонлаш
-
ган пайтларда қўлланиладиган маркетинг фаолиятининг бир
тури.
Концентрацияланган (бойитилган, тўпланган, жалб
этилган) маркетинг –
бир ёки ундан ортиқ бозор сегментла
-
рига эга бўлиш учун фойдаланиладиган махсус тадбирлар
тизимидан иборат фирма стратегияси. Баъзида фирма ком
-
бинацияланган маркетингдан бир-бири билан боғланган
ва унчалик катта бўлмаган бозорларга таъсир қилишда ҳам
фойдаланади.
Оммавий (дифференцияланмаган) маркетинг
– фирманинг бозорга стандарт товарлар билан чиқишида
қўллайдиган стратегияси. Фирма оммавий маркетинг ёрда
-
мида иложи борича кўпроқ харидорларни ўзига жалб этади.
Халқаро маркетинг
– мамлакат ташқарисида амалга оши
-
235
риладиган товарлар ва хизматлар маркетинги.
Кўп миллат
-
ли мар кетинг
– бир қатор чет давлатлардаги маркетинг жа
-
раёни. Кўп миллатли маркетинг жараёнларига «Юнилевер»,
«Шелл», «ИТТ», «Экосан», «Кока-кола» фирмалари фаолия
-
ти мисол бўла олади. Бу компаниялар бутун дунё халқларига
яхши таниш бўлган товар белгиларига эга.
Ижтимоий мар
-
кетинг
- ижтимоий ғоялар ва амалий ҳаракатни кишилар
онгига сингдириш, кўрсатмалар ишлаб чиқиш, бажариш,
ҳаётга тадбиқ этиш ва назорат қилиш жараёни. Ижтимоий
маркетинг жараёнида кишиларга таъсир этиш ва уларда тур
-
ли хил фикрлар уйғотнш учун қуйидагиларга алоҳида эъти
-
бор берилади: бозорларни сегментлаш; харидорлар ни ўр
-
ганиш; турли хил фикрлар ишлаб чиқиш; алоқа қилишнинг
турли хил йўлларини ахтариб топиш; фикр алмашишни йўл
-
га қўйиш; ўзлаштириш осон бўлиши учун турли хил усул
-
ларни қўллаш ва шу кабилар.
Мақсадли маркетинг
– бозор
сегментларини чегаралаш; чегараланган сегментлардан бир
ёки бир нечтасини танлаб олиш ва ҳар бир танлаб олин
-
ган сегмент учун алоҳида – алоҳида товарлар ва маркетинг
комплексини ишлаб чиқиш жарёни.
Пассив (суст) марке
-
тинг
-жуда кам харажатлар қилинадиган ва паст баҳолар
ўрнатиладиган маркетинг жараёни. Бозорда рақобат куч
-
ли бўлмаганда ва унинг ҳажми жуда катта бўлганда; та
-
лаб даражаси асосан баҳога боғлиқ бўлганда; сотилаётган
ўша товарга нисбатан харидорларнинг таассуроти ижо
-
бий бўлганда ва бошқа ҳолатларда пассив маркетинг амал
қилади.
Рағбатлантирадиган маркетинг
– бозорда товар
-
ларга талаб бўлмаган вақтларда қўлланиладиган маркетинг
тури. Масалан, ҳали харидорга маъ лум бўлмаган янги то
-
вар сотувга чиқарилганда; маҳсулотлар маънавий эскирган
-
да; бирон бир ҳудудда фойдаланишнинг иложи бўлмаган
маҳсулотлар сотувда бўлганда
рағбатлантирадиган марке
-
тингга мурожаат қилинади. Рағбатлантирадиган маркетин
-
гнинг бутун фаолияти товарга бўлган талабни вужудга кел
-
тиришга қаратилади.
Ремаркетинг
– маҳсулотнинг ҳаддан
236
ташқари кўпайиши оқибатида унга бўлган талаб пасайган
даврда қўлланиладиган маркетинг тури. Унинг фаолияти
-
нинг асосий вазифаси – бозорда талабни жонлантиришнинг
янги имкониятларини излаб топишдан иборат. Бунинг учун
товарга бозор янгиликларини сингдириш; янги бозор ша
-
роитига мувофиқ фирма фаолиятини қайта кўриб чиқиш ва
ҳоказоларни амалга ошириш талаб қилинади.
Ривожланади
-
ган марке тинг
– бозорда товарга нисбатан талаб жуда куча
-
яётган пайтда қўлланиладиган маркетинг тури. Ривожлана
-
диган маркетинг фаолияти вужуд га келган талабни ҳаққоний
қондиришга, бунинг учун эса товарнинг сифат белгиларига
ғоят катта аҳамият беришга қаратилган.
Синов (синаш учун
берилган) маркетинг
– бир ёки бир неча танлаб олинган бо
-
зорда маҳсулотни сотиш ва режа доирасида талаб қандай ўз
-
гараётганини кузатишда қўлланиладиган маркетинг жараё
-
ни. Синов маркетинг жараёнида маҳсулотни холис баҳолаш
ва келгусида янги товарлар билан оммавий равишда бозор
-
га чиқиш бўйича маркетинг фаолияти текшириб кўрилади.
Синов сотувларда товарга нисбатан харидорларнинг фикри
йиғилади ва у чуқур таҳлил қилинади. Ана шу таҳлил на
-
тижалари асосида товарга баъзи ўзгартишлар киритилади
ҳамда лозим бўлса, маркетинг режаси қайта кўриб чиқилади.
Синхромаркетинг
– бозорда товарга бўлган талабнинг кучли
ўзгариши (товарнинг мавсумий характерга эгалиги туфай
-
ли конъюнктуранинг пасайиши) оқибатида қўлланиладиган
маркетинг тури. Бу пайтда синхромаркетинг талабнинг ўз
-
гаришини ҳисобга олиб, сотувнинг барқарорлигини таъ
-
минлайди.
Стандартлаштирилган (умумий, глобал) мар
-
кетинг
– ҳар бир бозор учун ўзи жойлашган ҳудуддаги та
-
лаблар ҳисобга олингани ҳолда ишлаб чиқилган алоҳида
режалар лозимлигини билдирувчи маркетинг стратегияси.
Товари дифференцияланадиган маркетинг –
турли хил хусу
-
сиятларга эга бўлган, турлича расмийлаштириладиган, турли
хил сифатларга эга бўлган, ҳар хил ўраладиган ва шу каби
икки ёки ундан ортиқ товарларни ишлаб чиқариш жараёни.
237
Қарши таъсир қилувчи маркетинг
– иррационал (ақл бовар
қилмайдиган) талаб (масалан, спиртлн ичимликлар, тама
-
ки маҳсулотлари, дори-дармонлар ва шу кабиларга) вужудга
келган пайт да қўлланиладиган маркетинг тури. Маркетинг-
нинг бу тури баъзи маҳсулотларни ишлаб чиқаришни бекор
қилиш, уларни савдо шохобчаларида сотувдан олиб ташлаш
ва ўша товарни истеъмол қилмасликка қаратилган ташвиқот
ишларини олиб бориш билан боғланган.
Қўллаб-қувватловчи
(кўмаклашувчи, ёрдам берувчи) маркетинг -
фирманинг
имконияти билан талаб ўртасида мувофиқлик вужудга
келган пайтда қўлланиладиган маркетинг жараёни.
Қўллаб-
қувватловчи маркетинг
бозорда товарларга бўлган талабни
юқори даражада ушлаб туради ва унинг барқарор бўлишини
таъминлайди; рақобатда муваффақият қозонишга олиб кела
-
ди.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
