Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Марказий банкнинг бош мақсади ва асосий вази-
фалари. Марказий банкнинг бош мақсади миллий валю
-
танинг барқарорлигини таъминлашдан иборат. Асосий ва
-
зифалари: а) монетар сиёсатни ҳамда валютани тартибга 
солиш соҳасидаги сиёсатни шакллантириш, қабул қилиш 
ва амалга ошириш; б) Ўзбекистон Республикасида ҳисоб-
китобларнинг самарали тизимини ташкил этиш ва таъмин
-
лаш; в) банклар, микрокредит ташкилотлари, ломбардлар ва 
кредит бюролари фаолиятини лицензиялаш ҳамда тартиб
-
га солиш ва назорат қилиш, қимматли қоғозлар бланкалари 
ишлаб чиқаришни лицензиялаш; г) Ўзбекистон Республи
-
касининг расмий олтин-валюта резервларини, келишувга 
биноан ҳукумат резервларини қўшган ҳолда, сақлаш ва та
-
сарруф этиш; д) давлат бюджетининг касса ижросини Мо
-
лия вазирлиги билан биргаликда ташкил этишдан иборат
-
дир. Марказий банк учун таъқиқланган фаолият турлари ҳам 
мавжуд бўлиб, бунга кўра Марказий банк: а) молиявий ёрдам 
кўрсатиш билан шуғулланишга; б) тижорат фаолияти билан 
шуғулланишга; в) Ўзбекистон Республикаси Халқ банки
-
нинг, «Микрокредитбанк» акциядорлик тижорат банкининг, 
шунингдек Марказий банк фаолият юритишини таъминлов
-
чи корхоналар ва ташкилотларнинг капиталларида иштирок 
этишини истисно этганда, банклар ва бошқа юридик шахс-
ларнинг капиталларида қатнашишга ҳақли эмас.
Марказий банкнинг валютани тартибга солиши ва 
Халқаро резервларни бошқариши. Марказий банк валю
-
тани тартибга солиш ва валютани назорат қилиш давлат ор
-
гани сифатида қуйидагиларни амалга оширади: 1) Ўзбекис
-
тон Республикаси ҳудудида барча шахслар учун мажбурий 
бўлган валютани назорат қилишга доир норматив ҳужжатлар 
чиқаради; 2) банклар, бошқа юридик ва жисмоний шахслар
-
га чет эл валютасида операциялар ўтказиш учун лицензи
-

---

229
ялар беради ва лицензияларни қайтариб олади, уларнинг 
фаолиятини назорат қилади ва тартибга солиб боради; 3) 
банклар учун очиқ валюта мавқеи чегараларини ва бошқа 
иқтисодий нормативларни белгилайди; 4) миллий валюта
-
нинг чет эл валютасига нисбатан курсини аниқлаш тартиби
-
ни белгилайди; 5) Ўзбекистон Республикасининг Халқаро 
резервларини тасарруф этади ва бошқаради. Марказий банк 
ўз номидан ёки Ҳукумат топшириғига кўра Ўзбекистон Рес-
публикаси номидан чет элда жойлашган клиринг муасса
-
салари билан клиринг ҳамда тўлов битимлари, шунингдек 
ҳар қандай шартномалар тузишга ҳақлидир. Марказий банк 
ўзининг баланс ҳисобварақларида Ўзбекистон Республика
-
сининг Халқаро резервларини шакллантиради. Бу резервлар 
қуйидагиларни: а) олтин ва бошқа қимматбаҳо металларни; 
б) нақд чет эл валютасини; в) чет эл банкларида, Халқаро 
молия ташкилотларида ҳисобварақлар ва депозитларда 
бўлган чет эл валютаси қолдиқларини; г) чет эл ҳукуматлари, 
банклари ва Халқаро молия ташкилотлари чиқарган ёки ка
-
фолатлаган чет эл валютасидаги қимматли қоғозларни ўз 
ичига олади. Марказий банк Ўзбекистон Республикасининг 
монетар ҳамда валюта сиёсатини амалга ошириш учун, шу
-
нингдек Халқаро операциялар бўйича ҳисоб-китобларни 
таъминлаш учун етарли бўлган даражада Халқаро резервлар 
сақлаб турилишига ёрдам беради.