Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Маунтбэттена плани – иккинчи жаҳон урушидан сўнг 
ўз мустамлакачилик таъсирини сақлаб қолишга интилган 
инглиз босқинчилари Ҳиндистоннинг икки доминиони
-
га – Ҳиндистон иттифоқи ва Покистонга бўлиб юбориш 
тўғрисидаги режа бўлиб, бўлинишда асосан аҳолининг будда 
ва ислом (мусулмон) динига мансублигига кўпроқ эътибор 
берилган. Унда ҳудуднинг миллий ва хўжалик жиҳатдан бу
-
тунлиги мутлақо ҳисобга олинмади, мавжуд бўлган саноат 
корхоналарининг асосий қисми Ҳиндистон ҳудудида қолган 
бўлса, уларни хомашё билан таъминловчи районлари По
-
кистон ҳудудида қолди. Бу эса, албатта икки мамлакатнинг 
сиёсий ва ижтимоий – иқтисодий жиҳатдан ривожланиши
-
ни ниҳоятда мураккаблаштириб юборишга олиб келган эди. 
Бироқ, Буюк Британия парламенти кўпчилик овоз билан 
“Маунтбэттена плани”ни қонун сифатида 1947 йилнинг 15 
августида қабул қилиб, “Ҳиндистон”ни мустақил давлат деб 
эълон қилди.
Махсус иқтисодий зона – эркин иқтисодий зоналари
-
нинг махсус тури бўлиб, технологик зоналар деб аталади. Бу 
зоналарда янги техника ва технологияни яратиш учун им
-
тиёзлардан чет эл корхоналари, миллий корхоналар, шу жум
-
ладан, турли ташкилотлар ҳам фойдаланади. Савдо, саноат, 
технология ишлари учун қулайликлар барпо этилади.
Махсус қарз олиш ҳуқуқи – Халқаро валюта фонди
-
нинг махсус ҳисобларидаги кредит ёзувлари кўринишидаги 
Халқаро активлар (яъни заҳира ва тўлов воситалар) бўлиб, 
уларнинг миқдори ХВФга аъзо-мамлакатларнинг квоталари
-
га мос келади.
Маҳаллий бюджет – Давлат бюджетининг тегишли ви
-
лоят, туман, шаҳар пул маблағлари жамғармасини ташкил 
этувчи бир қисми бўлиб, унда даромадлар манбалари ва 
улардан тушумлар миқдори, шунингдек, молия йили мобай
-

---

241
нида аниқ мақсадлар учун ажратиладиган маблағлар сарфи 
йўналишлари ва миқдори назарда тутилади.
Маҳсулот – бирор фаолиятнинг(меҳнат, хизмат кўр
-
сатиш, иш бажариш) моддий натижаси. Ишлаб чиқариш 
истеъмоли учун фойдаланиладиган ишлаб чиқариш воси
-
талари ва шахсий истеъмол учун ишлатиладиган истеъмол 
моллари, предметлари; маҳсулот, масалан, саноат маҳсулоти, 
қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари, ялпи маҳсулот, соф 
маҳсулот ва ҳ.к.