62
Сурункали вирусли гепатит шаклланиши асосан организмга В
гепатити вируси тушишида содир бўлиши кўрсатилган. Жигардаги жараѐн
сурункали бўлиши патогенезининг хилма-хиллиги аниқланган.
. В гепатит вируси цитотоксик эмаслиги аниқланган.
Патогенези.
Сурункали вирусли гепатит В да жигарнинг асосий
шикастланиши
элементи
бўлиб
гепатоцитларнинг
вируснинг
иммунокомпотент тизимлари билан ўзаро алоқаси ҳисобланади. В гепатити
вируси персистенцияси хўжайин организми адекват иммун жавоби йўқлиги,
интерферогенезнинг кескин пасайиши билан боғлиқ.Вирусли гепатит В нинг
―нуқсонли‖ вируслари – ДНК нуклеотид кетма-кетилиги билан фарқланувчи
мутантлар маълум бўлди, улар одам организмига
осонгина кириб олади ва
иммун элиминацияга кучсиз учрайди.Мутантлар интерферон билан
даволанишга ѐмон таъсирчан. В гепатити вирусидан оқсил детерминантлари
билан фарқ қилувчи дельта вирус дефектли ҳисобланади, сабаби унинг
репликацияси учун В гепатит вируси бўлиши зарурийдир. Дельта вирус В
гепатит вируси билан умумий юза антигенига
эга РНК-геномидан ташкил
топган. В гепатит вируси ва дельта вирус ассоциацияланиши уларнинг
патогенетик потенциалланишига олиб келади. Жараѐннинг сурункалига ўтиш
хавфи кучаяди. В- ва дельта инфекциянинг организмга бир вақтда ѐки кетма-
кет тушишига боғлиқ равишда жигар сурункали касалликлари кечишининг
турли
варинтлари:
коинфекция
ва
суперинфекция
аниқланади.
ДельтасуперинфекцисидаВ гепатит репликацияси босилиши аҳамиятга эга,
сабаби унинг антигени дефектли дельта вирус томонидан ўзининг
репликацияси
учун
ишлатилади.Дельтасуперинфекцияда
патогенетик
механизмларнинг комбинацияси аниқланади: аутоиммун реакциялар ва тўғри
цитопатоген таъсирлар ўрин олади.Клиник дельта-суперинфекция кўпинча
икки босқичли гепатит билан намоѐн бўлади, бунда касалликнинг биринчи
авжга чиққан пайти гепатит В га тўғри келади, иккинчиси эса –
дельта
инфекция қўшилишига, шу билан бирга коинфекцияда, яъни гепатит В ва
дельта вирусларининг организмга бир вақтда тушишида цитопатоген самара
устун келади, аутоиммун компонент эса ифодаланмаган.
Гепатит С нинг клиник ва морфологик хусусиятлари батафсил
ўрганилган.С вирусининг қондаги концентрацияси паст. Ўткир гепатит С,
одатда латент кечиши аниқланган, 5-10 йилдан кейин эса сурункали гепатит
аниқланади. Шунга боғлиқ ҳолда гепатит С ―ѐқимли қотил‖ деб номланган.
Кўпгина тадқиқотчилар, беморларнинг кўпчилигида (60-75%) ўткир гепатит
С сурункали гепатит шаклланиши билан тугашини тасдиқлашади, 29% да эса
– жигар циррози. В+Д, В+С, В+Д+С гепатитларининг коинфекцияси
касаллик кечишини оғирлаштиради. Демак, вирусли этиологияли сурункали
жигар касалликлари шакллари ривожланиши В вирусли гепатитнинг дельта
инфекция юилан бирга келишида ѐки вирусли гепатит С аниқланганда содир
бўлади.
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
1.Textbook Nelson of Pediatrics, 2-Volume Set, 20th Edition, 2016, USA.Chapter 358,рages 1096-1115.