Олий таълим муассасаларининг ўзбек тили ва адабиёти бакалавриат йўналиши таълим дастурида талабаларга миллий қадриятларимиздан бўлган ўзбек шевалари тўғрисида илмий-амалий билимларни бериш кўзда тутилган

кəбɔб
ад. орф. кабоб; 
мəшəвə 
// ад. орф. мошова; 
хɔрдə 
// ад. орф. хўрда 
каби.
Кийим-кечак ва уларнинг қисмларига оид сўзлар: 
йəктəй 
// ад. орф. 
яктак; 
кəллəпош 
// кəлəпош // ад. орф. каллапўш // дўппи; 
ɔстəр
// ад. орф. 
астар; 
чɔпɔн
// 
чəпəн
// ад. орф. чопон.
Ўсимлик ва сабзавот маҳсулотларининг номини ифодаловчи сўзлар: 
бəг
// ад. орф. барг; 
бедə
// ад. орф. бедə; 
гулɔс
// ад. орф. олча; 
шəптɔлъ
// 
ад. орф. шафтоли; 
зɔмучə
// ад. орф. ҳандалак. 
бърънж
// ад. орф. гуруч ва 
ш. к.
Уй-рўзғор буюмлари номини ифодаловчи сўзлар: 
шɔхə
// ад. орф. 
паншаха; 
кɔсə // кəсə
// ад. орф. коса, 
чурɔқ // чърɔғ // 
ад. орф. чироқ; 
ғəлвур
// ад. орф. ғалвир; 
əнгъшпɔнə
// ад. орф. ангушвона; 
кəпкър
// ад. 
орф. кафгир каби.
Бундан ташқари баъзи сўзлар белги-хусусият, таъм ва рангни 
билдириб, сифат бўлиб келади: 
хɔмуш
// ад. орф. хомуш; 
хушəвɔз 
// ад. орф. 
хушовоз; 
хунуй
// ад. орф. хунук; 
гумрɔҳ 
// ад. орф. гумроҳ; 
дълɔзɔр
// ад. 
орф. дилозор, 
сəфъд
// ад. орф. оқ, тоза каби.
Мадомики, муайян тилга кирган сўз шу тилда мавжуд бўлган бирор 
бир тушунчани ифодаласа, у ўша тил луғатида мустаҳкам ўрнашиб, шу 
тилнинг ўз сўзидек ишлатилаверади. Шеваларни ўрганиш орқали эса мазкур 

---

91 
халқнинг тарихини, маданиятини ўрганамиз. Бу фақат тил тарихи ва 
лисоний жараёнларни ўрганиш учунгина манба бўлмай, халқ тарихи, 
менталитетини ёритиш учун ҳам муҳим бўлган хулосаларни беради. Форс-
тожик тилидан кирган сўзлар ҳам худди шундай манбалардан биридир.