Олий таълим муассасаларининг ўзбек тили ва адабиёти бакалавриат йўналиши таълим дастурида талабаларга миллий қадриятларимиздан бўлган ўзбек шевалари тўғрисида илмий-амалий билимларни бериш кўзда тутилган

до: лəп
// ад. орф. 
тўполон, сер одам // тож. до: лап; 
тəппɔт // 
ад. орф. иссиқ шамол // тож. 
таппот; 
гəзəмбур
// зəмбур // зəнбур // ад. орф. ари // форс. занбур 
пъшəк
// 
ад. орф. мушук // форс. пишак каби.
Форс-тожик тилидан кирган сўзлар баъзан ўзбек тилидаги айрим 
сўзлар билан синонимик муносабатда ҳам келади. Масалан: 
жəнг, бəҳɔр, 
ɔҳəнг, ɔвɔз, дост
, 
ранг
каби форс-тожикча сўзлар ўзбек тилидаги уруш, 
коклəм, куй, тɔвуш, ортɔқ, тус
сўзлари билан баробар қўлланилиб, ўзбек 
тили синонимик қаторини бойитишга хизмат қилган. Умумлаштирувчи 
маъно касб этган сўзлар таркибида форс-тожик сўзлари иштирок этади: 
ер-
зəмън, кəсп-ҳунəр, пухтə-пъшъқ, ҳъйлə-нəйрəнг, чəнг-төзɔн, нɔлə-фъғɔн, 
йɔр-ɔғəйнъ, пəнд-нəсъҳəт, шəрм-ҳəйɔ, эс-ҳуш, чөп-хəс, əнъқ-рəвшəн, 
рəнг-тус
каби. Бу сўзларнинг бир компоненти форс-тожик сўзлари бўлса, 

---

90 
шърън-шəкəр, сəрсɔн-сəргəрдɔн, сəрəмжɔм-сəръштə, йɔр-бърɔдəр, йɔр-
дост, йɔр-ɔшнə, лəп-дəҳəн
каби жуфт сўзларнинг ҳар икки узви ҳам 
форсча-тожикча сўзлардан иборат.
Ўзбек ва тожик халқларининг маданий ва адабий анъаналарининг 
яқинлиги лексикада ва турли махсус терминология соҳасида кўп жиҳатдан 
умумийликнинг юзага келишига сабаб бўлди. Форс-тожик тилидан кирган 
сўзларнинг кўпчилиги аниқ нарсалар билан боғлиқ бўлгани учун ҳам улар 
ўзбек тили луғат бойлигидан мустаҳкам ўрин олган:
Озиқ-овқат номлари: 
қəн
// ад. орф. қанд; 
нɔ: ɔт 
// нə: ɔт // ад. орф. 
новвот; 
шъргуруч
// ад. орф. ширгуруч; 
шўрбɔ 
// ад. орф. шўрва; 
кəбɔп
//