Олий таълим муассасаларининг ўзбек тили ва адабиёти бакалавриат йўналиши таълим дастурида талабаларга миллий қадриятларимиздан бўлган ўзбек шевалари тўғрисида илмий-амалий билимларни бериш кўзда тутилган

маған, саған, уған
тарзида қўлланилади 
2) жалойир-лақай шеваси. 
Сўзларнинг иккинчи бўғинида
е
унлисининг келиши: 
айтген, сўраген
каби.
3) қипчоқ шеваси. й > йу
ҳодисаси учрайди: 
уйугə
каби
. 
Кўплик 
қўшимчаси: -
нар, -нəр, -лар, - лəр қў
шимчалари билан бирга-
тар, -тəр, -
дар, -тəр
каби вариантлари ҳам учрайди.
4) гурлан шеваси
. Қипчоқ лаҳжасининг ҳамма хусусиятларини 
сақлаган бўлсада, сўз бошида 
дж
ҳодисасини айрим сўзларда йўқотган 
ўзбек шевалари киритилади. Бу шеваларда 
бала
сўзининг кўплиги 
бағалар
деб қўлланилади.
II. Турк-барлос лаҳжаси
. Бу лаҳжага Тошкент, Қўқон, Наманган, 
Андижон, Марғилон ҳамда Чимкент, Сайрам, Ўш, Ўзган шаҳарларида 
яшовчи ўзбеклар киритилади.
Ғози Олим Юнусов бу лаҳжани ўзига хос хусусиятларига кўра тўртга 
ажратади.
1) Сайрам -Чимкент шеваси. 
Сайрам -Чимкент шевасининг ўзига хос 
хусусиятлари алоҳида берилмаган.
2) Тошкент-Хос шеваси. 
Ушбу шеванинг морфологик хусусиятлари 
қуйидагилар: Истак феъли ясовчи 
–лук
: келийлук. Ҳозирги замон давом 
феъли қўшимчаси: -
вɔт: бɔрвɔттъ, айтвɔттъ
. Шарт феълининг I ш 
кўплиги–
вуз, -мъз, 
II шахс 
-йъз
, ўтган замон феълининг I ш кўплиги -
мъз, - 
вуза, -
вуз, 
II ш 
-ъз
орқали ясалади.

---

25 
3) Андижон шеваси. 
Бу шеванинг асосий хусусиятлари: тушум 
келишиги қўшимчаси 
–ни, -тъ, -ти, -дъ, ди
тарзида учрайди.
4) Наманган шеваси
. Бу шеванинг ўзига хос хусусияти: ҳозирги замон 
давом феълининг қўшимчаси